Άδης, Naraka, Guinee, Xibalba, πείτε το όπως θέλετε. Τα ονόματα μπορεί να ποικίλλουν ανάλογα τη χώρα ή την κουλτούρα, σε κάθε περίπτωση ωστόσο σχεδόν κάθε γνωστή θρησκεία ενσωματώνει με κάποια μορφή την αντίληψη κάποιου είδους κάτω κόσμου, του μέρους εκείνου που καταλήγουν οι ψυχές των νεκρών είτε για να μετανοήσουν είτε για να τιμωρούνται στην αιωνιότητα. Μπορεί για τον Σαρτρ η κόλαση να είναι οι άλλοι.
Μπορεί για κάποιους η κόλαση να περιγράφει ουσιαστικά μια πνευματική κατάσταση ύπαρξης μετά τη ζωή. Για άλλους η κόλαση είναι εκείνο το μέρος της μετά θάνατον ζωής στο οποίο μπαίνει κανείς περνώντας από τις περίφημες «πύλες» της.
Είσοδοι στον πολυθρύλητο κάτω κόσμο, πιθανές πύλες της κολάσεως εντοπίζονται σε διάφορα μέρη του κόσμου, από σπηλιές των Μάγιας μέχρι θερμές πηγές της Ιαπωνίας κι από μία κινεζική πόλη φάντασμα μέχρι εδώ δίπλα, το Ακρωτήριο Ταίναρο ή Κάβο Ματαπά.
Ακρωτήριο Ταίναρο, Ελλάδα
Είσοδος στην «κλασική» Κόλαση πιστευόταν πως υπήρχε στις σπηλιές του Ταινάρου- ή Κάβου Ματαπά- στην Πελοπόννησο. Μία μόνο από τις πολλές που οι Αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως οδηγούσαν στον Άδη, το βασίλειο των Σκιών. Από εδώ λέγεται πως πέρασε ο Ορφέας πηγαίνοντας στον Άδη για να σώσει την Ευρυδίκη.
Από αυτές τις σπηλιές πέρασε και ο Ηρακλής στη δική του κάθοδο στον κάτω κόσμο και ο γεωγράφος Παυσανίας προσδιορίζει το Ακρωτήριο Ταίναρο ως το σημείο από όπου έβγαλε τον Κέρβερο. Από τον Παυσανία αναφέρεται επίσης πως σε μικρό και απομονωμένο σπήλαιο του Ταινάρου υπήρχε νεκρομαντείο του Ποσειδώνα ή Ψυχοπομπείο, αναφορά που εντοπίζεται και στον Πλούταρχο.
Η πόλη των φαντασμάτων Fengdu, Κίνα
Μεταφερόμαστε στον κινεζικό Άδη, τον Naraka, με την είσοδό του να εντοπίζεται στην καρδιά της Κίνας, σε μια πόλη φαντασμάτων με στενούς δεσμούς με τον κάτω κόσμο της κινεζικής μυθολογίας. Ο οικισμός έχει ηλικία 2000 ετών και βρίσκεται στο λόφο Ming, στο βόρειο άκρο του ποταμού Yangtze. Ιδρύθηκε κατά τη διάρκεια της δυναστείας των Han και βασίζει την κληρονομιά της στην ιστορία δύο λιποτακτών που αναζήτησαν στην περιοχή καταφύγιο για να αποδράσουν ενώ τους κυνηγούσε ο αυτοκράτορας.
Τα ονόματά τους, Yin και Wang, χρησιμοποιήθηκαν αργότερα για να σχηματιστεί το όνομα ενός από τους άρχοντες της κόλασης, του «Qinguang Wang Jiang». Η Fengdu είναι διάσημη για την εντυπωσιακή, παραδοσιακή αρχιτεκτονική της, οι δρόμοι και οι πλατείες της είναι γεμάτες γλυπτά φαντασμάτων και δαιμόνων και σκηνών που να θυμίζουν τις φρικτές τιμωρίες που περιμένουν τους «αμαρτωλούς» στην επόμενη ζωή.
Τα περισσότερα μέρη- ορόσημα της πόλης έχουν θέμα που κάπως συνδέεται με την κόλαση: «Το πέρασμα των βασανιστηρίων των φαντασμάτων», «Ο πύργος για την τελευταία ματιά στο σπίτι», κ. ό. κ. Το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό της είναι προφανώς ο «Βασιλιάς- Φάντασμα», ένα γιγάντιο πρόσωπο σμιλεμένο στο βράχο που κοιτά επιβλητικά την πόλη. Έχει ύψος 138 μέτρων και πλάτος 217 κι έτσι ο Βασιλιάς της Fengdu είναι το μεγαλύτερο τέτοιο γλυπτό στον κόσμο.
Lacus Curtius, Ρώμη, Ιταλία
Από την αρχαία Κίνα ταξιδεύουμε στην Αιώνια Πόλη, τη Ρώμη, όπου κάθε χρόνο χιλιάδες τουρίστες συρρέουν στη Ρωμαϊκή Αγορά, μεταξύ άλλων και για το Lacus Curtius, ένα από τα πιο καλοδιατηρημένα μνημεία και από τα πιο δημοφιλή αξιοθέατα της πόλης. Πιθανότατα ωστόσο είναι λίγοι εκείνοι που γνωρίζουν την ιστορία πίσω από το μικρό πέτρινο πηγάδι στην καρδιά της Αγοράς, το οποίο κάποτε πιστευόταν πως αποτελούσε είσοδο προς τον Κάτω Κόσμο.
Το όνομά του προέρχεται από έναν ρωμαϊκό θρύλο. Ο ιστορικός Τίτος Λίβιος έγραψε για έναν χρησμό, σύμφωνα με τον οποίο η Ρώμη θα έπεφτε. Το μήνυμα «quo plurimum populus Romanus posset», προειδοποιούσε πως η πόλη θα κατέρρεε εκτός και αν αποφάσιζε να θυσιάσει εκείνον που ήταν ο πιο αγαπητός. Τότε άνοιξε κι ένα ρήγμα στην καρδιά της Αγοράς όπου θα γινόταν αποδεκτή η προσφορά. Ο εκατόνταρχος Marcus Curtius θυσίασε την ίδια τη ζωή του «βουτώντας» με το άλογό του μέσα στο πηγάδι. Το άνοιγμα έκλεισε πάνω από το κεφάλι του και η Ρώμη σώθηκε.
Παρότι άλλοι μύθοι συνδέουν το Lacus Curtius με έναν ιππέα από την περιοχή Sabine, ονόματι Mettius Curtius, κι άλλοι με τον Ρωμαίο ύπατο Gaius Curtius Philon, η αληθινή «ιστορία» του πηγαδιού χάθηκε στην ομίχλη των αιώνων και ο Λίβιος θεωρεί πως η εκδοχή του αλτρουιστή Marcus Curtius είναι η πιο πιθανή από όλους- παρότι ολοφάνερα αψηφά τους νόμους της φυσικής.
Το γλυπτό με τον ιππέα που φαίνεται στην παραπάνω φωτογραφία είναι σύγχρονο αντίγραφο αρχαίας μαρμάρινης πλάκας που απεικόνιζε τον Curtius πάνω στο άλογό του να προετοιμάζεται για τη θυσία.
Οι επτά πύλες της κολάσεως, Hellam Township, Πενσιλβάνια
Σε μια ήσυχη καταπράσινη πλευρά της Πενσιλβανία βρίσκεται το Hellam Township, μια πόλη ευχάριστη και φιλική που μάλλον δεν θα γνωρίζαμε αν δεν υπήρχαν οι φήμες για ύπαρξη πύλης προς την Κόλαση στο κοντινό δάσος. Οι ιστορίες που εξηγούν τις «Επτά Πύλες» του Hellam Township είναι αντιφατικές. Ένας από τους πιο γνωστούς μύθους συνδέει τις πύλες με άσυλο φρενοβλαβών που υπήρχε στις παρυφές της πόλης και το οποίο κάηκε συθέμελα τον 19ο αιώνα. Σύμφωνα με τον θρύλο αυτό οι έγκλειστοι απέδρασαν αλλά μόνο πρόσκαιρα καθώς ψηλοί φράκτες και θύρες ασφαλείας εμπόδισαν την τελική διαφυγή τους. Όταν συνελήφθησαν πολλοί ξυλοκοπήθηκαν μέχρι θανάτου από τους φρουρούς.
Μια εναλλακτική ιστορία εμπλέκει κάποιον γιατρό που έμενε κάποτε στην πόλη. Ο άνδρας αυτός – τον οποίο άλλοι αναφέρουν ως σατανιστή κι άλλοι απλώς ως εκκεντρικό- λέγεται πως είχε τοποθετήσει πολλές πύλες στη γη του, οι οποίες ακολουθούσαν το μονοπάτι ολοένα και πιο βαθιά μέσα στο δάσος. Το σημείο στο οποίο οι δύο ιστορίες συμφωνούν είναι πως όποιος περνούσε τις πύλες αυτές θα μεταφερόταν αυτόματα στον κάτω κόσμο. Μόνο η πρώτη πύλη είναι ορατή στο φως της μέρας και βρίσκεται μέσα στο δάσος κοντά στο δρόμο Trout Run Road του Hellam.
Hekla, Ισλανδία
Το στρωματοηφαίστειο Hekla δεσπόζει στα βουνά του ισλανδικού νότου. Η φήμη του κρατά από τον Μεσαίωνα, όταν μοναχοί του τάγματος των Κιστερκιανών ταξίδευαν στον κόσμο και αφηγούνταν γι’ αυτό τις ιστορίες τους. Το 1180 ο μοναχός Herbert de Clairvaux αναφέρει το ηφαίστειο στο βιβλίο του «Liber De Miraculis» γράφοντας:«το διαβόητο ηφαίστειο της Σικελίας που οι άνθρωποι αποκαλούν ‘καμινάδα της κόλασης’ μοιάζει με μικρό φούρνο μπροστά σε αυτό τη γιγάντια κόλαση».
Ο μοναχός Benedict ονόμασε τη Hekla «αιώνια φυλακή του Ιούδα» σε κείμενό του από το 1120. Αργότερα, το 1341 μεσαιωνικό ισλανδικό χειρόγραφο περιέγραφε τεράστια πουλιά που πετούσαν μέσα στον φλεγόμενο κρατήρα. Τα πουλιά αυτά πιστευόταν πως ήταν οι ψυχές των καταραμένων. Από το 874 μ.Χ καταγράφηκαν περισσότερες από 20 σοβαρές εκρήξεις αν και στη σύγχρονη εποχή η Hekla χαρακτηρίζεται από ηρεμία. Οι περισσότερες προλήψεις σχετικά με το ηφαίστειο ξεθώριασαν τον 19ο αιώνα αλλά τοπικοί θρύλοι λένε πως ακόμα υπάρχουν μάγισσες που συγκεντρώνονται γύρω από την κορυφή του ηφαιστείου κάθε Πάσχα.
Chinokie Jigoku, Beppu, Ιαπωνία
Από τη Ισλανδία μεταφερόμαστε στην Άπω Ανατολή όπου η κάποτε θεωρούμενη πύλη της Κολάσεως έχει τη μορφή λίμνης γεμάτης κόκκινη λάσπη και διαθέτει σήμερα χώρο επισκέψεων, σπα και κατάστημα με αναμνηστικά!
Η πόλη Beppu στην Ιαπωνία διαθέτει εννέα θερμές πηγές διαφορετικού χρώματος και σύνθεσης. Οι πηγές αναφέρονται σε βουδιστικά κείμενα ήδη από το 700 μ.Χ. και σήμερα η λάσπη τους πωλείται ως καλλυντική κρέμα. Ο σκοτεινός θρύλος αφορά την πηγή Chinoike Jigoku που σημαίνει «ματωμένη λίμνη της Κόλασης» και το πλούσιο χρώμα της προέρχεται από τα φυσικά αποθέματα οξειδίου του σιδήρου στον πυθμένα της.
Την Chinoike Jigoku φυλάσσουν γλυπτά δαιμόνων, κάποια σμιλεμένα στα ίδια τα βράχια της. Οι Βουδιστές συνέδεαν την εικόνα της πηγής με τα καζάνια της κόλασης που κόχλαζαν. Στο παρελθόν, με τη θερμοκρασία του νερού να φτάνει τους 78 βαθμούς Κελσίου, η πηγή χρησιμοποιήθηκε για να βασανίζονται κρατούμενοι πριν τους βράσουν ζωντανούς.
Πύλη του Πλούτωνα, Τουρκία
Η γνωστή από την αρχαία Ελλάδα πύλη του Πλούτωνα ανακαλύφθηκε πρόσφατα στην Τουρκία. Η αρχαιολογική σκαπάνη αποκάλυψε τα απομεινάρια αρχαίου ναού που βρισκόταν πάνω σε θερμή πηγή, σημείο που επί μακρόν πιστευόταν πως ήταν πύλη προς την κόλαση.
Από το σημείο εκλύονται και τοξικά αέρια από τα υπόγεια τούνελ. Στα αρχαία χρόνια συχνά ιερείς του Πλούτωνα εισέπνεαν τα αέρια αυτά και είχαν παραισθήσεις. Σύμφωνα με τον Στράβωνα, «όποιο ζώο περάσει μέσα (από την πύλη αυτή) πεθαίνει ακαριαία». Ακόμα και σήμερα, σύμφωνα με το Atlas Obscura, τα δηλητηριώδη αέρια ρίχνουν νεκρά πουλιά που πετούν πολύ κοντά στο μνημείο.
Το καθαρτήριο του Αγίου Πατρικίου, Ιρλανδία
Σύμφωνα με τις χριστιανικές γραφές, το Καθαρτήριο του Αγίου Πατρικίου αποτελούσε πύλη προς την Κόλαση. Στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα μικρό μοναστήρι κοντά στο Station Island της Ιρλανδίας. Ο ίδιος ο Άγιος Πατρίκιος επισκέφθηκε κάποτε το νησί κι εκεί ο Ιησούς του έστειλε οράματα από βασανιστήρια της Κόλασης. Η σπηλιά όπου ο Άγιος είχε αυτές τις διαβολικές παραισθήσεις θεωρήθηκε αργότερα είσοδος για το σπήλαιο του Σατανά και πάνω της χτίστηκε το μοναστήρι για να κλείσει την είσοδο.
Η ίδια η σπηλιά έχει σφραγιστεί από τις 25 Οκτωβρίου του 1632. Σύμφωνα με αναφορές προσκυνητών πριν την ημερομηνία αυτή, πρόκειται για έναν μεγάλο χώρο στον οποίο φτάνει κανείς στο τέλος μιας μεγάλης, στενής και κατηφορικής σπηλιάς. Ειδικοί εκτιμούν πως ακόμα και πριν την άφιξη του Αγίου Πατρικίου η σπηλιά πιθανώς χρησιμοποιείτο ως σημείο προσευχής και πνευματικής ενδοσκόπησης.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που ταξιδεύουν κάθε χρόνο στο Station Island για να συμμετάσχουν στο τριήμερο προσκύνημα. Οι προσκυνητές ξεκινούν τη νηστεία από τα μεσάνυχτα και συγκεντρώνονται στην ακτή Lough Derg νωρίς το πρωί. Από εκεί με σκάφος μεταφέρονται στο Station Island όπου ξυπόλυτοι συμμετέχουν διαδοχικά σε προσευχές και λειτουργίες. Τοπική ιστοσελίδα χαρακτηρίζει το προσκύνημα ως «το πιο σκληρό σε όλη την Ευρώπη, ίσως και σε όλο το χριστιανικό κόσμο».
Πύλες του Guinee, Νέα Ορλεάνη, Λουιζιάνα
Σύμφωνα με τη βουντού μυθολογία, οι νεκροί μεταφέρονται σε ένα είδος καθαρτηρίου πριν ταξιδέψουν για να συναντήσουν τους προγόνους τους στα «βαθιά νερά». Γνωστό ως Guinee, αυτό το καθαρτήριο που ανήκει στη ζώνη του λυκόφωτος διαφεντεύεται από τον διαβόητο loa- θεότητα- με το όνομα Baron Samedi. Υπάρχουν ιστορίες με ανθρώπους που κάνουν βουντού και ανοίγουν τις Πύλες του Guinee για να πάρουν πίσω τις ψυχές των νεκρών ενώ πιστεύεται πως στο μέρος αυτό οι ψυχές κινδυνεύουν και από μάγους Hoodoo που έχουν τη δύναμη να τις επαναφέρουν τρόπον τινά στη ζωή ως ζόμπι.
Παρότι κάποιοι από όσους πιστεύουν στο βουντού αντιλαμβάνονται τις Πύλες του Guinee ως μεταφορά, άλλοι πιστεύουν πως υπάρχουν πραγματικά. Σύμφωνα με μια θεωρία, βρίσκονται μάλιστα στη Νέα Ορλεάνη και για να μπει κάποιος στο Guinee πρέπει να ανοίξει επτά πύλες με τη σωστή σειρά. Κάθε μία ελέγχεται από μια θεότητα του θανάτου, τον Guédé, που πρέπει να εξευμενιστεί με τις κατάλληλες προσφορές.
Η ακριβής τοποθεσία των πυλών δεν έχει προσδιοριστεί αλλά πολλοί θεωρούν πως ένα σημάδι τους βρίσκεται στο veve, μια πλάκα με τα σύμβολα του ίδιου του Baron Samedi. Το σύμβολο του σταυρού με επτά αστέρια ερμηνεύεται ως χάρτης καθώς αν ευθυγραμμιστεί με τις Canal Street και Basin Street στη γαλλική συνοικία της πόλης, τα αστέρια συμπίπτουν με τα νεκροταφεία που βρίσκονται γύρω.
Σπηλιά Actun Tunichil Muknal, Μπελίζ
Από την είσοδο αυτή, στο Μπελίζ, γινόταν, σύμφωνα με τους Μάγια, το πέρασμα στον δικό τους κάτω κόσμο: τον Xibalba. Η ονομασία «Actun Tunichil Muknal» σημαίνει «Σπηλιά του κρυστάλλινου μνήματος» και εκτεταμένες έρευνες συνέδεσαν το μέρος αυτό, μέσα στο καταφύγιο Tapir Mountain Nature Reserve, με θρύλους των Μάγια.
Οι ιστορίες τους περιέγραφαν ποτάμια αίματος και σκορπιούς ενώ τον τεράστιο υπόγειο λαβύρινθο διαφέντευαν οι θεότητες του θανάτου, κατά τους Μάγια, οι «άρχοντες του Xibalba». Από την ανακάλυψή τους, το 1989, οι σπηλιές του Actun Tunichil Muknal έχουν γίνει δημοφιλής προορισμός για εξερευνητές. Υπάρχουν πολλά χαρακτηριστικά που προσδίδουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο εν λόγω δίκτυο σπηλαίων, όπως ένας τεράστιος χώρος με σταλακτίτες γνωστός ως «Καθεδρικός».
Ανάμεσα στα διάσπαρτα κομμάτια αγγείων και οστών, μια από τις πιο αξιοσημείωτες ανακαλύψεις ήταν ο σκελετός μιας 18χρονης. Πιστευόταν πως είχε δολοφονηθεί με τελετουργικό τρόπο μέσα στη σπηλιά ως θυσία στους θεούς του θανάτου και της δόθηκε το προσωνύμιο «κρυστάλλινη κόρη». Στα πάνω από χίλια χρόνια από τον θάνατό της τα οστά της έχουν σκληρύνει, ασβεστοποιηθεί, δημιουργώντας υπό γωνία την εντύπωση πως λάμπουν σαν κρύσταλλο.
Άλλα ανθρώπινα απομεινάρια που έχουν βρεθεί στις σπηλιές πιστεύεται πως προέρχονται από θυσίες προς τον θεό της βροχής Chac και πολλά μέρη από τις σορούς αυτές έχουν παρόμοια σημάδια ασβεστοποίησης- αν και κανένα δεν έχει διατηρηθεί σε τόσο καλή κατάσταση όπως η «κρυστάλλινη κόρη». Μια άλλη θεωρία υποστηρίζει πως οι νεκροί των σπηλαίων αυτών ίσως ήταν ύποπτοι για μαγεία, πιθανώς επειδή είχαν κάποια σωματική ή πνευματική αναπηρία, και οι σοροί τους, άταφες, σφραγίστηκαν μέσα στην πύλη της κολάσεως με την ελπίδα τα πνεύματά τους να εγκλωβιστούν εκεί για πάντα.
Η σπηλιά της Σίβυλλας, Νάπολη, Ιταλία
Η τελευταία πύλη προς την Κόλαση ανήκει επίσης στο μακρινό παρελθόν καθώς πρωτοαναφέρθηκε σε κείμενο του Βιργιλίου πάνω από 2000 χρόνια πριν, στην Αινειάδα, στην οποία περιγράφει πως η σπηλιά έχει εκατό εισόδους που οδηγούν βαθιά κάτω από τη Γη και μέχρι τον τρομακτικό κάτω κόσμο.
Ο Βιργίλιος έγραψε το πόνημά του τον 1ο αιώνα π.Χ και αφηγείται την ιστορία του Αινεία, ήρωα του Τρωικού Πολέμου. Σε αυτή τη σπηλιά ο Αινείας συναντά τη Σίβυλλα, ιέρεια με μαντικές ικανότητες οι προφητείες της οποίας ηχούσαν ασταμάτητα γύρω από τα σπήλαια και η οποία έγινε οδηγός του κατά την κατάβαση στον κάτω κόσμο.
Οι εξερευνητές του Μεσαίωνα μάταια αναζητούσε τη σπηλιά της Σίβυλλας. Έφτασε το 1932 για να μπορέσει ο αρχαιολόγος Amedeo Maiuri να ανακαλύψει την πύλη προς την Κόλαση που σήμερα οι τουρίστες μπορούν οι ίδιοι να επισκέπτονται και να ακούν με τ’ αυτιά τους την ανατριχιαστική ηχώ που περιέγραψε αιώνες πριν ο Βιργίλιος.
