Στις 28 του Ιουνίου 1914, άλλαξε ο ρους της ιστορίας από μια σειρά τυχαία συμβάντων. Ο Αρχιδούκας Φερδινάνδος, ο διάδοχος του θρόνου της Αυτοκρατορίας της Αυστρο-Ουγγαρίας, επισκέφτηκε το Σαράγιεβο με τη σύζυγό του, Σόφι. Μόλις κατέβηκαν από το τρένο, επιβιβάστηκαν σε ένα σπορ αυτοκίνητο Gräf & Stift, κατασκευασμένο στη Βιέννη, ανοικτό στο άνω μέρος, με μαύρα καθίσματα και υψηλό τιμόνι.
Η Σοφία κάθισε δεξιά του Φραγκίσκου Φερδινάνδου, και απέναντι, στη μικρή κενή θέση, ο στρατηγός Ποτιόρεκ. Εκεί τον περίμεναν πέντε Σέρβοι εθνικιστές που σκόπευαν να τον δολοφονήσουν όταν θα τους δινόταν η ευκαιρία. Η πρώτη επίθεση εναντίον του Αρχιδούκα πραγματοποιήθηκε όταν ο Σέρβος εθνικιστής, Νεντζέλκο Καμπρίνοβιτς, πέταξε μία χειροβομβίδα. Ο οδηγός βλέποντας την να έρχεται προς το μέρος τους, άρχισε να επιταχύνει. Η χειροβομβίδα έπεσε από τη διπλωμένη σκεπή του αυτοκινήτου και κύλησε στο πεζοδρόμιο και τελικά εκπυρσοκρότησε κάτω από το αυτοκίνητο που ακολουθούσε τραυματίζοντας δύο από τους επιβαίνοντες. Η δολοφονική επίθεση του Γαβρίνοβτς είχε αστοχήσει…
Το αδιέξοδο στο δρόμο που όπλισε ξανά το χέρι του δολοφόνου
Το αυτοκίνητο συνέχισε την πορεία του και το σχέδιο της δολοφονίας ανέλαβε να ολοκληρώσει ο δεύτερος εκτελεστής, ο 19χρονος Γκαβρίλο Πρίντσιπ. Είχε στα χέρια του μια χειροβομβίδα, αλλά δεν μπόρεσε καν να πλησιάσει το αμάξι, γιατί τον εμπόδιζε ο κόσμος που είχε συγκεντρωθεί για την υποδοχή του Αρχιδούκα. Απογοητευμένος, εγκατέλειψε την προσπάθεια και περπάτησε μέχρι την καφετέρια του Μόριζτ Σίλερ για να φάει. Λίγο αργότερα ο «στόχος» βρισκόταν αναπάντεχα μπροστά του. Ο οδηγός είχε πάρει λάθος στροφή και ο δρόμος κατέληγε σε αδιέξοδο. Ο Πρίντσιπ άδραξε τη ευκαιρία και άρπαξε το πιστόλι και βγήκε στο δρόμο. Πυροβόλησε δύο φορές, από απόσταση 2 μέτρων και οι σφαίρες βρήκαν το στόχο τους. Ο Αρχιδούκας και η σύζυγός του ήταν νεκροί. Λέγεται ότι τα τελευταία λόγια του Αρχιδούκα ήταν «Σοφί, μην πεθαίνεις, πρέπει να ζήσεις για τα παιδιά μας». Η δολοφονία του Αρχιδούκα έγινε η βασική αφορμή για την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου….
Ο δολοφόνος Γκαβρίλο Πρίντσιπ ήταν ένας από τα μέλη οργάνωσης που μαχόταν για την Σερβική ανεξαρτησία από την αυστροουγγαρική αυτοκρατορία. Δεν καταδικάστηκε σε εκτέλεση γιατί δεν είχε συμπληρώσει το εικοστό έτος της ηλικίας του, σύμφωνα με τον νόμο της εποχής στην Αυστρία. Πέθανε λίγα χρόνια αργότερα από φυματίωση στην φυλακή….
Μερικά από τα βασικά στοιχεία αυτής της τραγικής ημέρας στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη βρίσκονται στο Μουσείο Στρατιωτικής Ιστορίας της Βιέννης. Πρόκειται για το αυτοκίνητο που έπεσαν νεκροί ο Φερδινάνδος και η σύζυγός του, η αιματοβαμμένη στολή του, το όπλο του νεαρού φοιτητή που διέπραξε το έγκλημα καθώς και ο καναπές στον οποίο εναπόθεσαν το άψυχο κορμί του αρχιδούκα μετά την δολοφονία….
Στο αυτοκίνητο είναι ευδιάκριτη η τρύπα, στην πλαϊνή πόρτα, από την σφαίρα που διαπέρασε την σύζυγο του Φερδινάνδου, Σόφι, ενώ η δεύτερη σφαίρα βρήκε το αρχιδούκα στο λαιμό. Και οι δύο έπεσαν νεκροί στο πίσω κάθισμα που βάφτηκε κόκκινο από το αίμα…
