Το αυγό. Τελεία και παύλα. Όπως επισημαίνει ο γενετιστής Τζ. Π. Σ. Χόλντεϊν (1892-1964), «το ερώτημα που τίθεται συχνότερα είναι “η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα;”.
Το γεγονός ότι εξακολουθεί να διατυπώνεται το ερώτημα αποδεικνύει πως πολλοί άνθρωποι δεν διδάχθηκαν ποτέ την θεωρία της εξέλιξης ή απλώς δεν την πιστεύουν».
Με βάση αυτό το σχόλιο, η απάντηση είναι προφανής. Τα πουλιά αποτελούν εξέλιξη των ερπετών, άρα το πρώτο πτηνό δεν μπορεί παρά να προήλθε από κάποιο αυγό, που το γέννησε κάποιο ερπετό.
Όπως και ο,τιδήποτε άλλο ένα αυγό δεν είναι τόσο απλό όσο δείχνει. Κατ’ αρχάς η λέξη «αυγό» χρησιμοποιείται με δυο διαφορετικούς τρόπους. Για έναν βιολόγο, αυγό είναι το ωάριο, το μικροσκοπικό θηλυκό κύτταρο αναπαραγωγής που όταν γονιμοποιηθεί από το αρσενικό σπερματοζωάριο οδηγεί στη δημιουργία του εμβρύου.
Τόσο το ωάριο όσο και το σπερματοζωάριο αποκαλούνται γαμέτες [από την ελληνική λέξη γαμέτης (σύζυγος)].
Στο αυγό της κότας αυτά τα δύο μικροσκοπικά κύτταρα ενώνονται σε έναν βλαστικό δίσκο.
Γύρω του υπάρχει η λέκιθος (κρόκος – yolk) που παρέχει την πλειονότητα των θρεπτικών συστατικών για τον αναπτυσσόμενο νεοσσό. Η λέξη yolk προέρχεται από την παλιά αγγλική λέξη geolka κίτρινος.
Γύρω από τη λέκιθο υπάρχει το ασπράδι του αυγού ή λεύκωμα ή αλβουμίνη, από τη λατινική λέκη albus (λευκός).
Αυτή έχει έχει επίσης θρεπτικά συστατικά, αλλά κύριος στόχος είναι να προστατεύει τη λέκιθο, που διατηρείται στη θέση της στο κέντρο του αυγού με δύο ελικοειδείς χορδές ονόματι χάλαζες.
