Μέσα στην επόμενη εβδομάδα έρχεται στην Βουλή η κρίσιμη ψηφοφορία των νέων μέτρων που φέρνει η συμφωνία της Κυβέρνησης με τους Δανειστές και την προσπάθεια «συγκάλυψης» μέτρων λιτότητας 5 δισεκατομμυρίων ευρώ έως το 2021 με υποσχέσεις για δώρα και παροχές ύψους …. 7,5 δισ. ευρώ, δηλαδή 50% περισσότερα.
Φυλλομετρώντας τις 941 σελίδες του νομοσχεδίου και των συνοδευτικών εκθέσεων, διαπιστώνει κανείς τα εξής:
-Οι πρώτες σελίδες που θα διαβάσουν οι βουλευτές αφιερώνονται σχεδόν αποκλειστικά στα θετικά «εξισορροπητικά μέτρα» (όπως βαφτίστηκαν τα «αντίμετρα»).
Αν διαβάσει κανείς προσεκτικότερα βέβαια λίγο παρακάτω (άρθρο 15 του σχεδίου νόμου) θα διαβάσει ότι αυτά τα μέτρα δεν θα εφαρμοστούν ακόμα και αν ψηφιστούν, εάν δεν επιτυγχάνονται οι στόχοι για τα πλεονάσματα και δεν συμφωνήσουν το ΔΝΤ και οι θεσμοί.
Αυτό όμως έχει και εξήγηση: η κυβέρνηση προεξοφλεί πρωτογενή πλεονάσματα-μαμούθ, της τάξεως των 8 δισεκατομμυρίων ευρώ κάθε χρόνο (!) καθώς δεσμεύεται στο Μεσοπρόθεσμο ότι αυτά θα ανέρχονται σταθερά από το 2018 ως το 2021 τουλάχιστον, όχι στο 3,5% του ΑΕΠ όπως απαιτούσε το Μνημόνιο και το Βερολίνο, αλλά στο 4%-4,2% του ΑΕΠ (που η κυβέρνηση έλεγε μέχρι πρότινος πως θα ήταν αδύνατον να επιτευχθούν). Ψηλώνοντας πολύ τον πήχη, επικαλείται από φέτος υπερπλεονάσματα που ξεπερνούν τα συμφωνηθέντα στο Μνημόνιο, μετατρέποντας πλέον το αφήγημα σε «ενάμισι ευρώ παροχές για κάθε ένα ευρώ μέτρα»
Αλλά ακόμα και αν επιτευχθούν, η ψήφιση των μέτρων αυτών ουσιαστικά δεσμεύει και την επόμενη κυβέρνηση (για μετά το 2019 και ως το 2021) για το ποιες παροχές θα κάνει. Στην περίπτωση φυσικά που ο στόχος δεν επιτευχθεί, η σημερινή κυβέρνηση θα υποστηρίζει ότι εκείνη τα ψήφισε αλλά οι επόμενοι δεν τα εφάρμοσαν.
-Τα «εξισορροπητικά μέτρα» είναι μεν αμφίβολα, σίγουρη είναι όμως η επιβολή των πρόσθετων μέτρων λιτότητος 4,924 δισ. ευρώ που ψηφίζεται από φέτος έως το 2021.
Τι θέλει να καλύψει με τα μέτρα αυτά η κυβέρνηση. Τις σίγουρες απώλειες που, σύμφωνα με την έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους και το νέο Μεσοπρόθεσμα που περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο, θα ανέρχονται ως το 2021:
-σε 2,058 δισ. ευρώ για χαμηλόμισθους από την μείωση του αφορολογήτου στα 5686 ευρώ
-σε 2,866 δισ. από την κατάργηση της προσωπικής διαφοράς στις καταβαλλόμενες συντάξεις και σε άλλα επιδόματα.
Ο «λογαριασμός»
Το νομοσχέδιο στο οποίο κατέληξε η κυβέρνηση προβλέπει:
1.μείωση από το 2020 της ετήσιας έκπτωσης φόρου εισοδήματος που ισχύει για τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και τους κατ’ επάγγελμα αγρότες, από τα επίπεδα των 1.900-2.100 ευρώ στα επίπεδα των 1.250-1.450 ευρώ. Προκύπτει δηλαδή επιβάρυνση έως 650 ευρώ ή έναν μισθό το χρόνο.
Αυτό οδηγεί σε μείωση των αφορολογήτων ορίων από τα επίπεδα των 8.636-9.545 ευρώ στα επίπεδα των 5.681-6.591 ευρώ. Αν και εφόσον όμως ενεργοποιηθούν τα αντίμετρα, προβλέπεται και δυνατότητα μείωσης του συντελεστή φόρου που επιβάλλεται στα εισοδήματα μέχρι 20.000 ευρώ, από το 22% στο 20%.
Υπό τους όρους αυτούς, για τους μισθωτούς, τους συνταξιούχους και τους κατ’ επάγγελμα αγρότες, το αφορολόγητο όριο εισοδήματος ενδέχεται να διαμορφωθεί στα 6.250 ευρώ για όσους δεν έχουν προστατευόμενα τέκνα, στα 6.500 ευρώ (αντί στα 5.909 ευρώ) με ένα προστατευόμενο τέκνο, στα 6.750 ευρώ (αντί στα 6.136 ευρώ) με δύο προστατευόμενα τέκνα και στα 7.250 ευρώ (αντί στα 6.591 ευρώ) με τρία ή περισσότερα προστατευόμενα τέκνα.
Ωστόσο, αν δεν συμφωνήσουν οι δανειστές, το άρθρο 14 του νομοσχεδίου προβλέπει πως όχι μόνον δεν θα ισχύσουν τα «εξισορροπητικά μέτρα», αλλά θα μειωθεί απευθείας και ένα χρόνο νωρίτερα (το 2019 αντί το 2020) το αφορολόγητο στα 5681 ευρώ!
2.Από 1.1.2018 καταργείται η έκπτωση φόρου 1,5% λόγω μηνιαίας παρακράτησης μισθών και συντάξεων με αποτέλεσμα να υπάρχει πρόσθετη επιβάρυνση για χιλιάδες φορολογουμένους. Για παράδειγμα, σε καθαρό μισθό 1.280 ευρώ η πρόσθετη φορολογική επιβάρυνση από την κατάργηση της έκπτωσης φόρου θα 40 ευρώ τον χρόνο, ενώ σε καθαρό μισθό 1.600 ευρώ η ετήσια πρόσθετη φορολογία λόγω κατάργησης της έκπτωσης φόρου θα είναι 70 ευρώ το χρόνο.
3.Από 1.1.2017 καταργείται η έκπτωση φόρου για ιατροφαρμακευτικές δαπάνες. Από τη συγκεκριμένη διαδικασία το κράτος επέστρεφε στους πολίτες περίπου 80 εκατ. ευρώ. Αυτό θα είναι και το ποσό που θα εξοικονομήσει από την κατάργηση της συγκεκριμένης φοροαπαλλαγής. Η εν λόγω έκπτωση παρέχεται με την προϋπόθεση ότι οι ιατροφαρμακευτικές δαπάνες ξεπερνούν ετησίως το 5% του ετήσιου εισοδήματος.
4.Οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι έμποροι και οι αγρότες από το 2018 θα πληρώνουν ασφαλιστικές εισφορές επί των καθαρών εισοδημάτων τους, χωρίς όμως πρώτα να έχουν αφαιρεθεί οι εισφορές που πληρώθηκαν το προηγούμενο έτος, όπως προέβλεπε ο νόμος Κατρούγκαλου (Ν. 4387/2016). Αυτό αναμένεται να οδηγήσει σε αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών σε σύγκριση με σήμερα. Για το 2018 προβλέπεται έκπτωση 15%. Ωστόσο από το 2018 θα υπολογίζονται με αυξημένο συντελεστή (17% από 14% σήμερα) οι εισφορές ΕΦΚΑ των αγροτών.
5.Από την 1η Ιανουαρίου 2018 θα τεθεί σε εφαρμογή η επιβολή τέλους διαμονής σε ξενοδοχεία 0,5 (αντί 0,25-1 ευρώ) ανά διαμονή
6.Από 1.1.2018 επιβάλλεται φόρος 15%-45% στις βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας ενοικίασης (π.χ. Airbnb) αν παρέχουν μόνον κλινοσκεπάσματα, ή 29% (σαν επιχειρήσεις) αν παρέχουν και άλλες υπηρεσίες (πχ πρωινό).
7.Από το 2018 καταργούνται τέσσερα επιδόματα και ενσωματώνονται στο Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης (ένδειας, φυσικών καταστροφών, απροστάτευτων τέκνων κ.τ.λ.), καταργείται το επίδομα του ΟΑΕΔ σε άνεργους νέους μέχρι και 29 ετών οι οποίοι έχουν συμπληρώσει το 20ό έτος της ηλικίας τους και έχουν αποφοιτήσει από δημόσιο εκπαιδευτικό ίδρυμα λαμβάνοντας τίτλο σπουδών οποιασδήποτε εκπαιδευτικής βαθμίδας.
8.Το 2018 θα συνεχιστεί η περικοπή του ΕΚΑΣ, με συνολική μείωση για τους εναπομείναντες χαμηλοσυνταξιούχους 238 εκατ. ευρώ
9.Περικοπή οικογενειακών επιδομάτων κατά 10 εκατ. ευρώ σε όσους λαμβάνουν Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης.
10.Μείωση 50% στο επίδομα πετρελαίου θέρμανσης κατά 58 εκατ. ευρώ
11.Μεγάλες ανατροπές έρχονται και στα ειδικά μισθολόγια ενστόλων, δικαστικών, γιατρών ΕΣΥ, πανεπιστημιακών.
«Αντίμετρα»
Για τα αντίμετρα-παροχές των 7,5 δισ. ευρώ, το άρθρο 15 προβλέπει ότι τίθενται σε εφαρμογή:
– «υπό την προϋπόθεση και στο βαθμό που, σύμφωνα με εκτίμηση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (…) δεν προκαλείται απόκλιση από τους μεσοπρόθεσμους δημοσιονομικούς στόχους». Άρα μπορεί να μην ισχύσουν.
– οι δαπάνες που προκύπτουν (…) αναπροσαρμόζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης, Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Οικονομικών, στον επιτρεπόμενο βαθμό». Άρα μπορεί να ισχύσουν σε μικρότερο βαθμό από όσο λέει ο νόμος που θα ψηφιστεί.
Στην λογική αυτήν των «αντιμέτρων» μπαίνουν επίσης μέτρα όπως:
– κατάργηση το 2020 της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης για εισοδήματα 12.000-30.000 ευρώ, ή μείωσης για εισοδήματα έως και 65.000 ευρώ.
– έκπτωση 30% ή έως 70 ευρώ για συνολικό ΕΝΦΙΑ έως 700 ευρώ
– μείωση φόρου μισθωτών από 22% σε 20%
– μείωση φόρου επιχειρήσεων από 29% σε 26%
– μείωση ειδικής εισφοράς: 0% έως 30.000 ευρώ, 2% αντί 6,5% για έως 40.000 και 6% αντί 7,5% για έως 65.000 ευρώ
– επίδομα στέγασης για 600.000 ενοικιαστές – δανειολήπτες με εισόδημα έως 9600 ευρώ
– «Βρεφονηπιακή φροντίδα» για έως και 45.000 παιδιά επιπλέον
– διπλάσια σχολικά γεύματα
– αύξηση 246 εκατ. ευρώ στα επιδόματα παιδιού
– μείωση ή κατάργηση της συμμετοχής για φάρμακα και περίθαλψη, για εισοδήματα έως 1.200 ευρώ το μήνα και αν δεν δικαιούνται ήδη μηδενική συμμετοχή από τον ΕΟΠΥΥ
– μείωση ΦΠΑ στα γεωργικά εφόδια
