Είναι αδύνατον να περάσει κάποιος από τα Τζουμέρκα και να μην του μείνει αξέχαστη η αίσθηση των βουνών αυτών που τον κάνουν να νιώθει ταυτόχρονα την επιβλητικότητα αλλά και τη φιλόξενη ατμόσφαιρά τους. Ένας απίθανος συνδυασμός των ορεινών όγκων, της φύσης, των ποταμών, των γεφυρών και των χωριών που είναι σπαρμένα σε πλαγιές και ξέφωτα, με ανάγλυφο που συναρπάζει και μια έκπληξη σε κάθε στροφή.
Είναι ουσιαστικά το νότιο τμήμα της Πίνδου, η μεγάλη οροσειρά της δυτικής Ελλάδας, που ξεπηδά ανάμεσα στους ποταμούς Άραχθο και Αχελώο, στην περιοχή της αρχαίας Αθαμανίας. Από εκεί άλλωστε αντλούν και την ονομασία τους, Αθαμάνικα όρη.
Εκτείνονται σε τρεις νομούς, Ιωαννίνων, Άρτας και Τρικάλων, και κατά κάποιον τρόπο χωρίζονται σε δύο μέρη: Το βορειότερο τμήμα εκτείνεται στα όρια των νομών Ιωαννίνων και Τρικάλων και ονομάζεται Κακαρδίτσα, όπως η υψηλότερη κορυφή της οροσειράς σε υψόμετρο 2.429 μέτρων. Το νοτιότερο τμήμα είναι τα κυρίως Τζουμέρκα που βρίσκονται κυρίως στον νομό Άρτας.
Σε όλη την οροσειρά εντοπίζονται γνωστοί και λιγότερο ή περισσότερο τουριστικοί οικισμοί που αποτελούν ξεχωριστές ευκαιρίες απόδρασης κι απόλαυσης στη φύση. Συρράκο, Καλαρρύτες, Κτιστάδες, Μελισσουργοί, Πράμαντα, Άγναντα, Βουργαρέλι, Θεοδώριανα, Κυψέλη Άρτας, Αθαμάνιο είναι μερικά μόνο από τα χωριά που μας θυμίζουν για ποιο λόγο η ορεινή Ελλάδα είναι εξίσου όμορφη με την παραθαλάσσια. Άλλα τουριστικά κι άλλα σχεδόν μόνο για «μυημένους», όλα αποτελούν μικρές ψηφίδες που συνθέτουν την τραχιά και συγκλονιστική ομορφιά της ηπειρώτικης γης
Τα Τζουμέρκα τραγουδήθηκαν στη δημοτική μας παράδοση με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον Κατσαντώνη που τα αποχαιρετά: «Γεια σας, μωρέ Τζουμέρκα κι Άγραφα, παλικαριών λημέρια, γεια σας».
