Οι έννοιες λιπομέτρηση και λιπώδης ιστός, ίσως, σου είναι γνώριμες. Το πιο πιθανό είναι να έχεις πραγματοποιήσει λιπομέτρηση κάποια φορά στη ζωή σου. Η μέτρηση του λιπώδους ιστού είναι πολύ σημαντική, το αναφέρω σε όλες μου τις συνεδρίες είτε δια ζώσης στο γραφείο μου στο Παγκράτι, είτε στις διαδικτυακές, γιατί μπορεί να σου δείξει πόσο ποιοτική και αποτελεσματική είναι προσπάθεια που κάνεις για απώλεια βάρους ή και αύξηση μυϊκού ιστού. Το σωματικό βάρος από μόνο του δεν αρκεί, γιατί δεν δίνει ακριβείς πληροφορίες για τη σύσταση του σώματος.
Η ανάλυση σύστασης σώματος, λοιπόν έρχεται να δώσει παραπάνω πληροφορίες, για την πρόοδο της απώλειας λίπους (και σπλαχνικού λίπους) ή την εκγύμναση ενός ατόμου, και όχι μόνο!
Θα σου αλλάξει τη σύσταση σώματος, το μηχάνημα που θα κάνει τη μέτρηση;
Όχι φυσικά, εσύ και οι αλλαγές στις διατροφικές σου συνήθειες και στη διατροφική σου συμπεριφορά, θα κάνουν την αλλαγή.
Σε αυτόν τον οδηγό θα μάθεις περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη λιπομέτρηση, τι μας δείχνει και μπορείς να κάνεις για να μειώσεις αποτελεσματικά το σωματικό σου λίπος.
Ο Λιπώδης Ιστός
O λιπώδης ιστός αποτελείται από λιποκύτταρα. Εντοπίζεται ακριβώς κάτω από το δέρμα (υποδόριος λιπώδης ιστός) και γύρω από κάποια όργανα -π.χ. στην περιοχή της κοιλιάς (σπλαχνικό λίπος). Οι φυσιολογικές τιμές του λιπώδους ιστού εξαρτώνται από τους εξής παράγοντες:
- ηλικία
- φύλο
- επίπεδα φυσικής δραστηριότητας
- γενετική προδιάθεση
Λιπώδης Ιστός: Δεν είναι μόνο για Αποθήκευση
Η κύρια λειτουργία του λιπώδους ιστού είναι η αποθήκευση ενέργειας, κυρίως με τη μορφή τριγλυκεριδίων. Επιπλέον, ο λιπώδης ιστός προστατεύει τα οστά και τα εσωτερικά όργανα, ενώ συμβάλλει και στη διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματος (έχει θερμομονωτικό ρόλο). Τα τελευταία χρόνια ανακαλύφθηκε επίσης ότι ο λιπώδης ιστός έχει και σημαντική ενδοκρινή, παρακρινική και αυτοκρινική δραστηριότητα, καθώς μπορεί να παράγει ορμόνες, όπως η λεπτίνη και προφλεγμονώδεις παράγοντες.
Ο λιπώδης ιστός συμμετέχει, επιπλέον, στη ρύθμιση του σωματικού βάρους. Όπως σου προανέφερα στον λιπώδη ιστό εκκρίνονται πολλές ορμόνες, εκ των οποίων κάποιες ελέγχουν την όρεξη και την ενεργειακή πρόσληψη, την ενεργειακή δαπάνη και κατ’ επέκταση το σωματικό σου βάρος.
Αύξηση Βάρους και Λιποκύτταρα
Όταν η πρόσληψη θερμίδων είναι συστηματικά υψηλότερη από αυτή που χρειάζεται ο οργανισμός τότε η ποσότητα των τριγλυκεριδίων που θα αποθηκεύεται στα λιποκύτταρα αυξάνεται και τα λιποκύτταρα αυξάνουν σε μέγεθος και αριθμό.
Κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής, η αύξηση του βάρους συνδέεται με αύξηση του μεγέθους των λιποκυττάρων (υπερτροφία).
Εάν, το θετικό ενεργειακό ισοζύγιο συνεχιστεί, τότε τα λιποκύτταρα θα αρχίσουν να πολλαπλασιάζονται γρήγορα (υπερπλασία). Δεν υπάρχει όριο ως προς τον αριθμό που μπορούν να πολλαπλασιαστούν. Όσο συνεχίζεται η υπερκατανάλωση τροφής, τόσο θα συνεχίσουν να πολλαπλασιάζονται.
Μείωση Βάρους και Λιποκύτταρα
Όταν ξεκινάς μια υποθερμιδική διατροφή, ο οργανισμός σου χρησιμοποιεί για τις ανάγκες του την ενέργεια που είναι ήδη αποθηκευμένη στα λιποκύτταρα. Έτσι τα λιποκύτταρα συρρικνώνονται.
Υπερβάλλον Λίπος και Υγεία
Ήδη στην αρχαία Ελλάδα, ο Ιπποκράτης παρατήρησε ότι τα παχύσαρκα άτομα τείνουν να πεθαίνουν νωρίτερα από τα αδύνατα.
Η υπέρμετρη αύξηση του λιπώδους ιστού στο σώμα, ιδιαίτερα όταν αυτό εντοπίζεται στην περιοχή της κοιλιάς (σπλαχνικό λίπος) έχει συνδεθεί με την εμφάνιση πλήθους χρόνιων νοσημάτων, όπως:
- ο σακχαρώδης διαβήτης
- τα καρδιαγγειακά νοσήματα
- διάφοροι τύποι καρκίνου κ.ά.
Η πρόληψη και η έγκαιρη αντιμετώπιση του προβλήματος είναι πολύ σημαντικές.
Σωματότυποι
Έχεις ακούσει ή διαβάσει για τους διαφορετικούς σωματότυπους που υπάρχουν;
Ορθογώνιο παραλληλόγραμμο, ίσιο ή μπανάνα
Έτσι χαρακτηρίζονται τα σώματα στα οποία η περίμετρος της μέσης είναι περίπου ίδια με του ισχίου και του στήθους.
Αχλάδι
Η περίμετρος του στήθους και της μέσης είναι αρκετά μικρότερη από αυτή του ισχίου, ενώ γενικά το άνω μέρος του κορμού είναι λεπτό.
Μήλο
Σε αυτή την περίπτωση η περιφέρεια μέσης είναι μεγαλύτερη από την περιφέρεια ισχίου.
Κλεψύδρα
Η περίμετρος του ισχίου και του στήθους είναι σχεδόν η ίδια, ενώ η περιφέρεια της μέσης είναι μικρότερη.
Στρογγυλό ή οβάλ
Η μεγαλύτερη περιφέρεια της συγκεκριμένης κατηγορίας σώματος είναι αυτή του στήθους. Οι γοφοί είναι στενοί, ενώ η περίμετρος της μέσης αρκετά αυξημένη.
Διαμάντι
Χαρακτηριστικό του συγκεκριμένου τύπου είναι οι εκτενέστεροι γοφοί από τους ώμους, συνδυαστικά με μικρή περίμετρο στήθους αλλά μεγαλύτερη μέσης.
Αθλητικό
Το σώμα αυτό έχει ομοιότητες με τον τύπο «κλεψύδρα». Η βασική διαφορά είναι ότι στο μυώδες αυτό σώμα η μέση ξεχωρίζει λιγότερο, με αποτέλεσμα το νοητό σχήμα που σχηματίζεται μεταξύ ώμων, μέσης και ισχίου να παραπέμπει σε ορθογώνιο
Πιστεύω ότι κάπου έχεις ακούσει κι εσύ τους «όρους» αυτούς. Πρόκειται πρακτικά για άτυπη κατηγοριοποίηση βάσει της κατανομής του λίπους στο σώμα. Ο σωματότυπος, όπως ανέφερα και παραπάνω, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα γονίδια, ωστόσο επηρεάζεται και από το περιβάλλον και τη διατροφή μας.
Τι είναι η Λιπομέτρηση;
Καταρχάς, ξεκινάω αναφέροντας σου ότι η λιπομέτρηση είναι μια διαδικασία που θα εκτιμήσει και αξιολογήσει τη σύσταση του σώματός σου και των συστατικών που το συνθέτουν, δηλαδή της λιπώδους και της άλιπης μάζας (μυϊκή μάζα, υγρά, οστά).
Επιπλέον, με βάση τη διαθέσιμη τεχνολογία του σήμερα, υπάρχει η δυνατότητα να αξιολογήσουμε και την κατανομή που έχει το λίπος στο σώμα μας, δηλαδή πόσο λίπος έχουμε στον κορμό, στα χέρια και στα πόδια.
Πώς μπορείς να μετρήσεις τον Λιπώδη Ιστό σου;
Για να είμαι ειλικρινής, οι επιλογές που υπάρχουν για τον υπολογισμό της σύστασης του σώματος είναι τόσες πολλές, που μπορεί να σε μπερδέψουν. Από τη μέτρηση των δερματικών πτυχών, των περιφερειών του σώματος και της ζύγισης, μέχρι την υποβρύχια ζύγιση, την αέρια πληθυσμογραφία ή τη μέθοδο DEXA.
Πως πραγματοποιείται η μέτρηση;
Θα χρειαστεί να αφαιρέσεις τα παπούτσια και τις κάλτσες σου και να ανέβεις στη ζυγαριά με γυμνά πέλματα. Παράλληλα, θα κρατήσεις στα χέρια σου δύο λαβές.
Στη συνέχεια, χωρίς να γίνει αντιληπτό, ένα μικρής έντασης εναλλασσόμενο ρεύμα διαπερνά το ανθρώπινο σώμα. Με τον τρόπο αυτό, δημιουργείται ένα κλειστό ηλεκτρικό κύκλωμα.
Οι ιστοί του σώματος πλούσιοι σε νερό, όπως οι μύες είναι καλοί αγωγοί του ηλεκτρισμού, ενώ το λίπος όχι. Γι΄αυτό και η μέτρησή τους γίνεται σε διαφορετικές συχνότητες, από το πολυσυχνοτικό μηχάνημα της Tanita.
Στη συνέχεια, το μηχάνημα βάσει εξισώσεων προσδιορίζει με ακρίβεια τη σύσταση του σώματος.
Προϋποθέσεις που πρέπει να τηρήσεις πριν από τη Λιπομέτρηση
Είμαι πολύ αυστηρός στην τήρηση του πρωτοκόλλου των μετρήσεων σύστασης σώματος. Για να είναι σωστά τα αποτελέσματα της λιπομέτρησης, όπως και με τις περισσότερες εξετάσεις (π.χ. αίματος), είναι σημαντικό να ικανοποιούνται οι παρακάτω συνθήκες:
- Να βρίσκεσαι σε στάδιο νηστείας (αποχή από φαγητό και υγρά) για 4 ώρες πριν τη μέτρηση. Αν πιείς ένα ποτήρι νερό ή φας ένα φρούτο, δεν θα επηρεάσει τη μέτρηση.
- Να απέχεις από εξαντλητική άσκηση τουλάχιστον 12 ώρες πριν τη μέτρηση.
- Να μην έχεις καταναλώσει αλκοόλ και καφεΐνη 24 ώρες πριν από τη μέτρηση, μπορείς να πιείς ντεκαφεινέ.
Μέτρηση Σύστασης Σώματος: σε ποιους απευθύνεται
- σε όσους επιθυμούν να ξεκινήσουν μια προσπάθεια μείωσης ή αύξησης βάρους και θέλουν να ελέγχουν τις μεταβολές στη σύσταση του σώματος
- σε όσους επιθυμούν να μειώσουν το λίπος στο σώμα τους
- σε αυτούς που επιθυμούν να αυξήσουν τη μυϊκή τους μάζα
- σε αθλητές και ασκούμενους
- στους χορτοφάγους που θέλουν να παρακολουθήσουν την αλλαγή στη σύσταση του σώματός τους, ακολουθώντας ένα διατροφικό πλάνο χωρίς τροφές ζωϊκής προέλευσης
- σε ασθενείς όπου τα επίπεδα λίπους στο σώμα αποτελούν σημαντικό παράγοντα κινδύνου
- σε άτομα που θέλουν να γνωρίσουν πιο αναλυτικά τη σύσταση του σώματός τους και πώς συνδέεται με τη διατροφή τους
Λιπομέτρηση: πότε απαγορεύεται;
- Σε έγκυες γυναίκες.
- Σε ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια και άλλες παθολογικές καταστάσεις, υπεύθυνες για κατακράτηση ή απώλεια υγρών.
- Σε ασθενείς που τους έχει γίνει εμφύτευση βηματοδότη.
- Σε άτομα με μεταλλικά πρόσθετα, π.χ. λάμες.
- Αν είσαι σε έμμηνο ρύση θα πρέπει να αποφύγεις τη μέτρηση λίγες ημέρες (2-3) πριν, κατά τη διάρκεια, ή μετά.
- Απέφυγε τις μετρήσεις όταν λαμβάνεις φαρμακευτική αγωγή (ιδιαίτερα διουρητικά), καθώς και τη διούρηση λίγο πριν τη μέτρηση.
