Τι είναι τα προβιοτικά;
Tα προβιοτικά είναι ζωντανοί μικροοργανισμοί, βακτήρια και ζυμομύκητες, οι οποίοι σε συγκεκριμένες συγκεντρώσεις προάγουν την υγεία και είναι απαραίτητοι για τον οργανισμό.
Πρόκειται για φιλικά προς τον οργανισμό μας μικρόβια, τα οποία βρίσκονται σε διάφορες τροφές ή σε συμπληρώματα διατροφής και ωφελούν με διάφορους τρόπους την καλή λειτουργία του οργανισμού και προλαμβάνουν την εμφάνιση πολλών παθήσεων.
Ετυμολογικά ο όρος προβιοτικά είναι σύνθετος και σχηματίζεται από τις λέξεις «προ» και «βίος» και υποδηλώνει την ιδιότητά τους να προάγουν την υγεία.
Τύποι Προβιοτικών
Υπάρχουν πολλοί τύποι προβιοτικών με διαφορετικές λειτουργίες. Κοινοί τύποι προβιοτικών που βρίσκονται σε τρόφιμα και συμπληρώματα είναι ο Lactobacillus και το Bifidobacterium, και μέσα σε αυτούς τους τύπους υπάρχουν εκατοντάδες διαφορετικά είδη που παίζουν πολλούς διαφορετικούς ρόλους στο σώμα. Μερικά βοηθούν στην πέψη των τροφών, άλλα καταπολεμούν τις λοιμώξεις και τις φλεγμονές και κάποια βοηθούν στην παραγωγή βιταμινών.
Έλλειψη Προβιοτικών
Η έλλειψη αρκετών προβιοτικών στο μικροβίωμα μας μπορεί να βγάλει το σώμα εκτός ισορροπίας.
Οι λόγοι για τους οποίους μπορεί να διαταραχτεί αυτή η ισορροπία είναι διάφοροι, όπως για παράδειγμα:
- Μερικές παθήσεις
- Κακή διατροφή
- Άγχος
- Φάρμακα
Ποια η σημασία τους;
Έρευνες δείχνουν ότι τα προβιοτικά συμβάλλουν στην καλή διατήρηση της υγείας και στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού μας συστήματος με διάφορους τρόπους. Αρχικά, προάγουν την πέψη, βοηθούν στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας και αποτρέπουν τη διάρροια. Πολλές μελέτες έχουν αποδείξει ότι τα προβιοτικά βοηθούν στην αντιμετώπιση διαφορετικών ειδών διάρροιας, όπως η διάρροια των ταξιδιωτών, η διάρροια που προκαλείται από αντιβιοτικά και η διάρροια που σχετίζεται με τον ροταϊό σε μικρά παιδιά.
Δρουν ανακουφιστικά για την κολίτιδα και το ευερέθιστο έντερο ενώ ταυτόχρονα προστατεύουν από επιβλαβή βακτήρια και ιούς. Βοηθούν στην αντιμετώπισης της κολπίτιδας και της ουρολοίμωξης καθώς επίσης συμβάλλουν στην υγεία της στοματικής κοιλότητας, εμποδίζοντας την ανάπτυξη βλαβερών βακτηρίων.
Πολλές μελέτες έδειξαν ότι τα προβιοτικά μειώνουν τα επίπεδα της χοληστερόλης στο αίμα και βελτιώνουν την καρδιομεταβολική υγεία. Επίσης μπορεί να μειώσουν το σάκχαρο στο αίμα μειώνοντας τη φλεγμονή και αποτρέποντας την καταστροφή των παγκρεατικών κυττάρων που παράγουν ινσουλίνη. Σε αυτό βέβαια εμπλέκονται και άλλοι μηχανισμοί.
Σε ποια τρόφιμα εντοπίζονται;
Τα προβιοτικά βρίσκονται σε πολλά τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση. Η προσθήκη αυτών των τροφών στη διατροφή σας μπορεί να ενισχύσει το μικροβίωμα του εντέρου σας:
- Γιαούρτια που περιέχουν «ζωντανές καλλιέργειες».
- Kombucha (τσάι που έχει υποστεί ζύμωση).
- Τουρσιά (ξινολάχανο, πίκλες κ.α.).
- Kimchi (Κορεάτικα λαχανικά που έχουν υποστεί ζύμωση).
- Miso (Ιαπωνικό καρύκευμα το οποίο παράγεται από ζυμωμένους καρπούς σόγιας).
- Βουτυρόγαλα.
- Ξινόγαλα.
- Κεφίρ.
- Τυριά (μπρι, γραβιέρα, ελβετικό, προβολόνε, γκούντα, φέτα, cottage cheese, τσένταρ).
- Tempeh (Ινδονησιακό τρόφιμο που παρασκευάζεται από σπόρους σόγιας που έχουν υποστεί ζύμωση).
- Ελιές.
- Μηλόξυδο
Πως σχετίζονται με τον Σακχαρώδη Διαβήτη;
Επίδραση στον Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 2
Πολυάριθμες μελέτες δείχνουν ότι ορισμένα προβιοτικά από τρόφιμα και συμπληρώματα μπορούν να βοηθήσουν τα άτομα με διαβήτη τύπου 2 (T2D) να μειώσουν τη γλυκόζη νηστείας και την HbA1c (γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαίρινη), ειδικά σε εκείνους που δεν λαμβάνουν ινσουλινοθεραπεία.
Στον διαβήτη τύπου 2, το μικροβίωμα του εντέρου βρέθηκε να είναι διαφορετικό από αυτό στον υγιή πληθυσμό. Σε μια μελέτη, η ποσότητα των βακτηρίων Firmicutes ήταν μικρότερη, ενώ ο αριθμός των Bacteroides και Proteobacteria είναι υψηλότερος στο γαστρεντερικό σωλήνα ασθενών με διαβήτη τύπου 2 σε σύγκριση με τα μη διαβητικά άτομα.
Ορισμένα προβιοτικά, και πιο ειδικά, τα είδη γαλακτοβάκιλλων αποδείχθηκαν αποτελεσματικά στη θεραπεία του T2D. Αν και έχουν διερευνηθεί πολλά είδη βακτηρίων στη θεραπεία του διαβήτη τύπου 2, παρόλα αυτά δεν έχει επιτευχθεί ακόμα συναίνεση σχετικά με την αποτελεσματικότητα και τα πιο αποτελεσματικά είδη.
Θετικές επιδράσεις Προβιοτικών
Στο γενικό σύνολο, η ανάλυση δεδομένων πολλών ετών έδειξε σημαντική επίδραση των προβιοτικών στη μείωση της ολικής χοληστερόλης, των επιπέδων τριγλυκεριδίων, της CRP, της HbA1c, της γλυκόζης πλάσματος νηστείας, των επιπέδων ινσουλίνης νηστείας και των τιμών τόσο της συστολικής όσο και της διαστολικής αρτηριακής πίεσης. Η συμπλήρωση με προβιοτικά μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα HDL, ωστόσο δεν βρέθηκε να έχει σημαντική επίδραση στα επίπεδα του ΔΜΣ ή της LDL.
Ακολουθώντας ένα σωστό και ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής, είναι δυνατό να διατηρηθεί μια ευγλυκαιμική κατάσταση ομαλοποιώντας το αλλοιωμένο μικροβίωμα και αποτρέποντας μακροχρόνιες μικρο- και μακροαγγειακές επιπλοκές του διαβήτη τύπου 2.
Η έρευνα για τον διαβήτη κύησης έχει βρει παρόμοια αποτελέσματα ως απόκριση στη λήψη προβιοτικών συμπληρωμάτων, καθώς και μειωμένη αντίσταση στην ινσουλίνη.
Επίδραση στον Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 1
Ωστόσο, λιγότερες μελέτες έχουν διερευνήσει την επίδραση των προβιοτικών στα επίπεδα γλυκόζης στον διαβήτη τύπου 1 (T1D). Υπάρχει η υποψία ότι ένα μη ισορροπημένο μικροβίωμα μπορεί να συμβάλλει στην εμφάνιση του T1D σε ορισμένους ανθρώπους και επί του παρόντος βρίσκεται σε εξέλιξη έρευνα σχετικά με τα αποτελέσματα από τα προβιοτικά συμπληρώματα λίγο μετά τη διάγνωση του T1D. Μια μικρή μελέτη T1D που δημοσιεύθηκε το 2022 διαπίστωσε ότι τα παιδιά που έλαβαν προβιοτικά συμπληρώματα για 3 μήνες μείωσαν τη γλυκόζη νηστείας κατά ~23 mg/dL και την HbA1c κατά 0,8%.
Δυστυχώς, η έρευνα με προβιοτικά σε ενήλικες με T1D λείπει. Ωστόσο, τα προβιοτικά μπορεί να είναι ωφέλιμα για ορισμένα προβλήματα υγείας που σχετίζονται με τον διαβήτη, όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις, η περιοδοντική νόσος και η γαστροπάρεση.
Συμπερασματικά, τα δεδομένα μας δείχνουν ξεκάθαρα ότι τα προβιοτικά θα μπορούσαν να είναι μια συμπληρωματική θεραπευτική προσέγγιση σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 για τη βελτίωση της δυσλιπιδαιμίας και την προώθηση του καλύτερου μεταβολικού ελέγχου. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα πολυάριθμων μελετών, τα προβιοτικά συμπληρώματα είναι ευεργετικά στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.
Τι να προσέξετε;
Τις πρώτες ημέρες από τη λήψη ενός προβιοτικού συμπληρώματος, μπορεί να εμφανίσετε παρενέργειες που σχετίζονται με την πέψη, όπως αέρια και ήπια κοιλιακή δυσφορία. Ωστόσο, αφού προσαρμοστείτε, η πέψη θα αρχίσει να βελτιώνεται.
Τα προβιοτικά είναι απίθανο να προκαλέσουν βλάβη, αλλά σε ορισμένες σπάνιες περιπτώσεις, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε λοιμώξεις σε άτομα με σημαντικά εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα όπως:
- Άτομα με ιό HIV/AIDS.
- Άτομα με ορισμένες κληρονομικές ασθένειες.
- Ασθενείς μετά από μεταμόσχευση ή μετά από θεραπεία για καρκίνο που λαμβάνουν ορισμένους τύπους ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων.
