Αστυπάλαια. Ένα λαμπερό κόσμημα σε σχήμα πεταλούδας “καρφιτσωμένο” ανάμεσα στις Κυκλάδες και τα Δωδεκάνησα. Τα τελευταία χρόνια αναδεικνύεται σε έναν από τους κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς. Όχι άδικα.
Η σαγηνευτική ομορφιά της μαγνητίζει όσους θέλουν να απολαύσουν την αιγαιοπελαγίτικη αύρα, την αυθεντική ελληνική φιλοξενία, εξαιρετικά τοπικά εδέσματα, αστραφτερές παραλίες με κρυστάλλινα νερά, πλημμυρισμένοι από το ελλαδικό φως και το γαλανόλευκο ‘Αγιο Πνεύμα του ουρανού, της θάλασσας και της, σαν από παραμύθι βγαλμένη, Χώρας της.
Όπως αναφέρει ο δήμαρχος του νησιού Πανορμίτης Κονταράτος το νησί αυτό της άγονης γραμμής, όσο ευλογήθηκε από τον Θεό της Ελλάδας, άλλο τόσο φαίνεται να αδικείται και να παραμελείται από την Ελληνική πολιτεία για τη διαχείριση της καθημερινότητάς της.
Και προσθέτει ότι με μία μόνο μόνιμη γιατρό στο δυναμικό του νησιού, αντιμέτωπη με το «τέρας» της γραφειοκρατίας της κεντρικής διοίκησης για τις πλέον απλές λειτουργίες, με σοβαρές ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό για τη φύλαξη και λειτουργία των υποδομών της, αλλά με το πείσμα, τη δύναμη και την αγάπη των κατοίκων της για τον τόπο τους, η Αστυπάλαια κοιτά κατάματα και βρίσκει λύσεις στα προβλήματά της σχεδόν μόνη της εδώ και δεκαετίες, έχοντας μέχρι πρότινος να αντιμετωπίσει ταυτόχρονα, μεταξύ άλλων, και τον φόβο της λειψυδρίας.
Το νησί των 1250 κατοίκων, εκ΄ των οποίων οι 300 ανήλικοι, κατάφερε να νικήσει τους ορατούς και πιθανούς κινδύνους για την υδροδότησή της, σε ένα περιβάλλον εχθρικό σε σχέση με την επάρκεια και τη διαχείριση του νερού και με τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής να φαίνονται ορατές στο άμεσο μέλλον.
Η μονάδα επεξεργασίας νερού της λιμνοδεξαμενής είχε μόνο μια δεξαμενή και το αντλιοστάσιο υπολειτουργούσε λόγω βλάβης του αντλητικού συστήματος. Οι άμεσοι κίνδυνοι ωστόσο εξαλείφθηκαν, με κινητοποίηση της δημοτικής αρχής και την υλοποίηση έργων μέσω του «Αποστολή Νερό» για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας σε νησιά του Αιγαίου, και του «Προγράμματος Συλλογής Όμβριων Υδάτων», που υλοποιείται σε συνεργασία με τον διεθνή οργανισμό Global Water Partnership – Mediterranean (GWP-Med) και το οποίο από το 2011 υποστηρίζεται οικονομικά από το The Coca-Cola Foundation.
Πολύ πρόσφατα εγκαινιάστηκαν τα έργα, ύψους 50.000 ευρώ, που αφορούν στη βελτίωση των εγκαταστάσεων του ταχυδιυλιστηρίου, το οποίο τροφοδοτείται από τη λιμνοδεξαμενή του Δήμου Αστυπάλαιας χωρητικότητας 875,000 κ.μ. και που σημειωτέον είναι από τις πιο πετυχημένες κατασκευαστικά στο Αιγαίο.
Επιπλέον, ολοκληρώθηκαν τα βελτιωτικά έργα του αντλιοστασίου και κατασκευάστηκε εφεδρική δεξαμενής για το ταχυδιυλιστήριο του δήμου, προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι ανάγκες ύδρευσης και άρδευσης του 80% του πληθυσμού του νησιού και ειδικότερα, των κατοίκων στη Χώρα και το Λιβάδι.
«Τέτοιου είδους πρωτοβουλίες είναι ιδιαίτερα σημαντικές για μικρούς ΟΤΑ, καθώς επιταχύνονται τα χρονοδιαγράμματα, ενώ προλαμβάνονται μεγάλες ζημιές», δηλώνει ο επί 18 συναπτά έτη δήμαρχος Αστυπάλαιας Πανορμίτης Κονταράτος. Όπως δηλώνει ο ίδιος, έχει συμβάλει «ουσιαστικά στο να συντελεστεί ένα μικρό αναπτυξιακό θαύμα τις τελευταίες δεκαετίες στο νησί, αφού πέρα από τα υψηλής ποιότητας τουριστικά καταλύματα, σε επίπεδο υποδομών η Αστυπάλαια διαθέτει πλέον επαρκές οδικό δίκτυο, δύο λιμάνια, βιολογικό καθαρισμό, υποσταθμό ΔΕΗ, αεροδρόμιο, ΧΥΤΑ, ΚΕΠ, καθώς επίσης νοσοκομειακές και σχολικές εγκαταστάσεις». Εξηγεί, ακόμη ότι πέρα από τους περιορισμένους ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους του νησιού, το πρόβλημά στην επίλυση τέτοιου είδους ζητημάτων είναι διαδικαστικό και διαχειριστικό.
«Εάν εμείς ξεκινούσαμε τη διαδικασία για να κάνουμε αυτές τις παρεμβάσεις, θα ήταν εξαιρετικά χρονοβόρες», καθώς όπως λέει, τρεις μήνες θα χρειαζόταν μόνο η έγκριση του έργου από τις κεντρικές υπηρεσίες, ενώ παράλληλα τα κόστη υλοποίησης, συντήρησης και λειτουργίας, θα επιβάρυναν σημαντικά τους δημότες και τις επιχειρήσεις, μέσω των δημοτικών τελών. Επιπλέον, απευθύνει έκκληση προς την ελληνική πολιτεία να εφαρμόσει τις συνταγματικές επιταγές περί νησιωτικότητας και να ενσκήψει στις ανάγκες των μικρών και απομακρυσμένων νησιών λαμβάνοντας υπόψη τις δυνατότητές τους, χωρίς να τα «στραγγαλίζει», όπως λέει, με ατέρμονες γραφειοκρατικές κωλυσιεργίες.
Με την υλοποίηση τέτοιου είδους έργων εξίσου σημαντικό είναι το γεγονός ότι δημιουργείται μία “τράπεζα” υποστήριξης, τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών στα νησιά τα περισσότερα εκ΄ των οποίων υποφέρουν από τη λειψυδρία, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες», επισημαίνει ο πολιτικός μηχανικός Γιάννης Καλής, ο οποίος «έτρεξε» το έργο, συμπληρώνοντας ότι έτσι το νησί «οχυρώνεται σημαντικά στις επιπτώσεις και τις μελλοντικές προκλήσεις που θα προκύψουν εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής».
«Τo έργο μπορεί να λειτουργήσει απρόσκοπτα για τα επόμενα 10 χρόνια αναφέρει η κα Κωνσταντίνα Τόλη Senior Program Officer της GWP-MED, συμπληρώνοντας ότι «η προσπάθεια που γίνεται πέρα από τη δημιουργία υποδομών έχει να κάνει και με τη δημιουργία μίας νέας κουλτούρας νερού συνδυάζοντας την παράδοση με καλές πρακτικές». «Προς το παρόν μέσω του “Προγράμματος Συλλογής Όμβριον Υδάτων”, και την αρωγή της εταιρίας έχουν βελτιωθεί οι συνθήκες ζωής 49.000 κατοίκων σε 29 νησιά των Κυκλάδων και των Δωδεκανήσων μέσα από την εγκατάσταση ή επισκευή 53 συστημάτων συλλογής βρόχινου νερού, 3 μονάδων παραγωγής πόσιμου νερού και 1 συστήματος ανακύκλωσης γκρίζου νερού, εξοικονομώντας ετησίως 204.605.000 λίτρα νερού».
Το πρόγραμμα το 2011 υποστηρίζεται οικονομικά από το The Coca-Cola Foundation. Όπως εξηγεί η κ. Βάλια Βανέζη Corporate Relations Manager της Coca-Cola Τρία Έψιλον τα τελευταία 5 χρόνια έχουν επενδυθεί περί τα 3 εκατομμύρια ευρώ σε προγράμματα εξοικονόμησης νερού και περιβαλλοντικής προστασίας στις τοπικές κοινωνίες. Στόχος, συνεχίζει, είναι να ενώσουμε τις δυνάμεις μας με ΜΚΟ και τοπικές αρχές σε νησιά των Κυκλάδων και των Δωδεκανήσων που αντιμετωπίζουν καθημερινά το πρόβλημα της λειψυδρίας με στόχο να δημιουργήσουμε έργα υποδομής, με ουσιαστική αξία για τους κατοίκους των περιοχών αυτών, να προστατεύσουμε την καλή οικολογική κατάσταση των υγροτόπων και των παράκτιων οικοσυστημάτων, καθώς επίσης και να ενημερώσουμε το κοινό για την ορθή διαχείριση των υδάτινων πόρων.
Επιπλέον όπως έκανε γνωστό, στόχος του Ομίλου Coca-Cola Hellenic, στο οποίο συμβάλει η Coca-Cola Τρία Έψιλον, είναι η μείωση του δείκτη χρήσης νερού κατά 30% έως το 2020, ενώ για το 2015, πετύχαμε μείωση του δείκτη χρήσης νερού κατά 10,2% σε σχέση με το 2014.
Το έργο στην Αστυπάλαια:
Το βρόχινο νερό που συλλέγεται στο φράγμα-λιμνοδεξαμενή, με κατάλληλη επεξεργασία γίνεται πόσιμο. Μάλιστα, η αύξηση της δυναμικότητας αποθήκευσης νερού συμβάλλει σημαντικά στην υδατική ασφάλεια του νησιού, κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες όποτε η ζήτηση του νερού είναι ιδιαιτέρως αυξημένη λόγω τουρισμού.
Οι εργασίες που έγιναν για την βελτίωση της είναι οι εξής:
1) Κατασκευή δεύτερης εφεδρικής τσιμεντένιας δεξαμενής χωρητικότητας 55 κυβικών μέτρων ώστε να αυξηθεί η δυναμικότητα αποθήκευσης πόσιμου νερού και να διασφαλίζεται η ομαλή υδροδότηση του νησιού σε περίπτωση συντήρησης ή διαρροής της βασικής δεξαμενής.
2) Αντικατάσταση καταστραμμένης εφεδρικής αντλίας με νέα.
3) Αντικατάσταση του διαβρωμένου χαλύβδινου δικτύου σωληνώσεων του ταχυδιυλιστηρίου με καινούριο δίκτυο πολυαιθυλενίου κατάλληλο για πόσιμο νερό.
4) Εγκατάσταση νέου πίνακα αυτοματισμού για τη λειτουργία του αντλιοστασίου πόσιμου νερού που τροφοδοτεί τις δεξαμενές υδροδότησης των οικισμών Χώρα και Λιβάδι του Δήμου Αστυπάλαιας.
Τέλος, μαθητές εκπαιδεύτηκαν τόσο μέσα από ειδικά προγράμματα, όσο και κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους με το διαθεματικό υλικό «Το Δώρο της Βροχής» που έχει αναπτυχθεί ειδικά για τις ανάγκες του προγράμματος, ενώ εκπαιδευτικοί επιμορφώθηκαν στη χρήση του υλικού αυτού που μπορεί να χρησιμοποιηθεί διαθεματικά για να παρουσιάσει διάφορες πλευρές του νερού ως κοινωνικό αγαθό, ως κρίσιμο πόρο, πολιτιστικό στοιχείο κ.ά.
