Εβδομήντα τρία χρόνια συμπληρώθηκαν από την ημέρα που οι Γερμανοί βομβάρδιζαν το ορεινό Βουργαρέλι, σκορπώντας τον όλεθρο και τον θάνατο.
Τις εορταστικές εκδηλώσεις που έγιναν επισκίασε η συγκλονιστική μαρτυρία του Χρήστου Λύτρα. Περίπου ενενήντα χρονών σήμερα, δεν μπορεί να ξεχάσει εκείνη την μέρα.
Ήταν άνοιξη και οι περισσότεροι κάτοικοι του χωριού έλειπαν από τα σπίτια τους. Πολλές άλλωστε οι δουλειές στα χωράφια τέτοια εποχή.
Ο μικρός τότε Χρήστος, είδε το αεροπλάνο… Συναισθήματα χαράς!
Βρήκε γρήγορα μία κόκκινη μπλούζα κι άρχισε να την κουνάει με όση δύναμη είχαν τα παιδικά του χέρια.
Πίστευε ότι τα αεροπλάνα θα έριχναν τρόφιμα και όλες οι οικογένειες πεινούσαν.. Περνούσαν δύσκολα.
Έκανε σινιάλο ο μικρός… Και ξανά τα αεροπλάνα να περνούν μα τρόφιμα δεν έπεφταν.
Τότε άκουσε έναν δυνατό θόρυβο. Και μετά εκρήξεις…
Η φωνή του 90χρονου σπάει.. Γίνεται κλάμα, λυγμός… Δεν ξέχασε. Δεν μπορεί να ξεχάσει το παιδί που ανέμιζε την κόκκινη μπλούζα!
Το ακροατήριο ξεσπά σε ένα παρατεταμένο χειροκρότημα! Είναι ένα κομμάτι από την ιστορία του τόπου που μένει ακόμη ζωντανό.
Η εκδήλωση ήταν λιτή αλλά γεμάτη συγκίνηση. Οικοδεσπότης ο δήμαρχος Κεντρικών Τζουμέρκων Μαρίνος Γαρνέλης και παραβρέθηκαν οι δήμαρχοι Βορείων Τζουμέρκων Γιάννης Σεντελές και Γεωργίου Καραισκάκη Περικλής Μίγδος καθώς και εκπρόσωποι των φορέων της περιοχής.
Το Βουργαρέλι είχε επιλεγεί, λόγω της στρατηγικής του θέσης, ως χώρος δράσης των αντάρτικων ομάδων, τόσο του ΕΔΕΣ όσο και του ΕΑΜ.
Τον Απρίλιο του 1943, ο Ναπολέων Ζέρβας εγκατέστησε το αρχηγείο του, στο σπίτι του γιατρού Αναγνώστου. Το Βουργαρέλι έγινε η πρώτη πρωτεύουσα της ελεύθερης ορεινής Ελλάδας.
Τον Απρίλιο του 1943, ο Ναπολέων Ζέρβας εγκατέστησε το αρχηγείο του, στο σπίτι του γιατρού Αναγνώστου. Το Βουργαρέλι έγινε η πρώτη πρωτεύουσα της ελεύθερης ορεινής Ελλάδας.
Οι Γερμανοί προέβησαν σε αντίποινα και στις 5 Μαΐου 1943, βομβάρδισαν το χωριό. Τα γερμανικά αεροπλάνα έριξαν πάνω από 400 βόμβες.
Τα θύματα ήταν 13 νεκροί και 30 τραυματίες, οι περισσότεροι κάτοικοι του χωριού. Πολλά σπίτια καταστράφηκαν και πολλοί έμειναν άστεγοι.
Το κακό ολοκληρώθηκε, στις 3 Οκτωβρίου του 1943, όταν οι Γερμανοί, το έκαψαν μαζί και με τα γύρω χωριά. Τότε κάηκε και ο Ι. Ναός του Αγ. Νικολάου, ο οποίος ξαναχτίστηκε, σε σχέδιο του αρχιτέκτονα και Ακαδημαϊκού Αναστασίου Ορλάνδου.
Στο γερμανικό βομβαρδισμό, δύο βόμβες δεν εξερράγησαν. Σήμερα βρίσκονται στο μνημείο πεσόντων της πλατείας, για να διατηρείται η ιστορική μνήμη.
