Η εικονογράφηση των νέων Προγραμμάτων έχει και την υπογραφή του Φίκου ενός καλλιτέχνη street artαποδίδοντας έναν χαρακτήρα γκράφιτι στις εικόνες.
Το διαφορετικό στοιχείο έρχεται και από τη διαδικασία της μάθησης καθώς το νέο πρόγραμμα θρησκευτικών θα ενσωματώσει και πιο μοντέρνα “εργαλεία”, προκειμένου να γίνει ελκυστικό στους μαθητές. Όπως λένε οι αρμόδιοι του υπουργείου Παιδείας ακόμα και η Τέχνη μπορεί να επιστρατευτεί προκειμένου ο μαθητής να γνωρίσει τα στοιχεία μίας θρησκείας.
Ο υπουργός Παιδείας Νίκος Φίλης , δίνοντας το στίγμα του Νέου Προγράμματος που πλέον θα προσανατολισθεί προς τη θρησκειολογία δήλωσε στη Βουλή «Μάθημα γνώσης των θρησκειών και βεβαίως της Ορθοδοξίας και όχι ομολογιακό, κατηχητικό» είπε ο υπουργός δίνοντας το στίγμα της αλλαγής. Και τόνισε: «Θα ήθελα να ενημερώσω τη Βουλή των Ελλήνων ότι από φέτος σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης θα εφαρμοστεί το νέο πρόγραμμα του μαθήματος των Θρησκευτικών.
Άκουσα μία τοποθέτηση του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας Κυριάκου Μητσοτάκη, προ μηνός σε μία τηλεοπτική εκπομπή, που είπε ότι συμφωνεί να αλλάξει το πρόγραμμα των Θρησκευτικών στα σχολεία. Το πρόγραμμα που έχουμε έτοιμο ως ΙΕΠ προέκυψε από ειδική επιτροπή που συγκροτήθηκε και άκουσε όλες τις πλευρές, και την Εκκλησία και τους θεολόγους. Η απόφαση βεβαίως είναι της Πολιτείας, έτσι λειτουργεί το σχολείο.
Δεν λειτουργεί με αποφάσεις άλλων, είμαστε έτοιμοι, θα πάμε σε επιμόρφωση των εκπαιδευτικών και θα προχωρήσουμε σε ένα πρόγραμμα αλλαγής του μαθήματος των Θρησκευτικών, ώστε να μην είναι μάθημα ομολογιακό, κατηχητικό αλλά μάθημα γνώσης των θρησκειών και βεβαίως της Ορθοδοξίας, αλλά και τον άλλων θρησκευμάτων τα οποία περιβάλλουν τη χώρα μας ή θρησκευμάτων, οι πιστοί των οποίων ζούνε στη χώρα μας”.
Ο κ. Φίλης αναμένεται να προχωρήσει και σε πρόγραμμα επιμόρφωσης και των καθηγητών θεολογίας προκειμένου να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις ανάγκες του Νέου Προγράμματος Σπουδών.
Σύμφωνα πάντως με τα στελέχη του ΙΕΠ το μάθημα των θρησκευτικών “ συνιστά γνωριμία με τα μορφωτικά αγαθά, τις αξίες και τον πολιτισμό που διαμόρφωσε ο Χριστιανισμός και ιδιαίτερα η Ορθόδοξη Παράδοση, ενώ παράλληλα διδάσκονται στοιχεία από τις δύο άλλες χριστιανικές παραδόσεις της Ευρώπης, καθώς και στοιχεία για ορισμένες από τις μεγάλες θρησκευτικές παραδόσεις που ενδιαφέρουν ιδιαίτερα την ελληνική κοινωνία.
Ακόμη, στο πλαίσιο του μαθήματος, τα κοινωνικά και υπαρξιακά προβλήματα του ανθρώπου προσεγγίζονται με πνεύμα διαλόγου, ελευθερίας και καταλλαγής, χωρίς ομολογιακή εμμονή, κατηχητισμό, φανατισμό ή μισαλλοδοξία. Με άλλα λόγια, το σύγχρονο μάθημα των Θρησκευτικών βοηθά στην κατανόηση της παράδοσης και εκφράζει τον θρησκευτικό πολιτισμό μας με σεβασμό προς τη θρησκευτική ετερότητα στο πλαίσιο ενός διαπολιτισμικού διαλόγου. Συνεπώς, ο σεβασμός της θρησκευτικής ετερότητας, η γνωριμία και ο διάλογος με τις άλλες χριστιανικές και θρησκευτικές παραδόσεις αποβαίνει βασικός άξονας του μαθήματος”.
Οι σκοποί της θρησκευτικής εκπαίδευσης στο Λύκειο, σύμφωνα με το Νέο Πρόγραμμα είναι:
Το μάθημα των Θρησκευτικών ανταποκρίνεται στις σύγχρονες μορφωτικές ανάγκες των μαθητών, υπηρετώντας, αφενός, τους γενικούς σκοπούς της εκπαίδευσης και, αφετέρου, ένα «θρησκευτικό γραμματισμό», ο οποίος συμβάλλει στη δημιουργία θρησκευτικά συνειδητοποιημένων και διαλεγόμενων πολιτών.
Η διευρυμένη αυτή θρησκευτική εκπαίδευση αποβλέπει στον θρησκευτικό γραμματισμό, αλλά και στην ευαισθητοποίηση και στον προσωπικό αναστοχασμό των μαθητών απέναντι στο δικό τους θρησκευτικό και ηθικό προβληματισμό.
Το εγχείρημα αυτό δεν είναι θεωρητικό ή νεφελώδες, αλλά ήδη έγινε πραγματικότητα στο νέο Πρόγραμμα Σπουδών στα Θρησκευτικά Δημοτικού και Γυμνασίου, το οποίο εφαρμόστηκε πιλοτικά κατά την περίοδο 2011- 2013 και ήδη έχει βελτιωθεί και αναθεωρηθεί (2014) και υφίσταται ως συμπληρωματικό προς το ισχύον ΠΣ μέχρι την πλήρη εφαρμογή του. Κατ’ αυτό τον τρόπο πραγματοποιείται η σταδιακή – και πάντως όχι αποκλειστική και μονοδιάστατη – μετάβαση από το στάδιο της κατανόησης (Δημοτικό) στην ερμηνευτική προσέγγιση (Γυμνάσιο) και από εκεί στην κριτική προσέγγιση και στη δημιουργική ανίχνευση των ορίων του διαλόγου και της σύνθεσης με τη σημερινή εποχή (Λύκειο), έχοντας ως επίκεντρο την προσωπική εμπειρία των εφήβων.
Η κριτική θρησκευτικότητα με την έννοια της ολιστικής νοημοσύνης στην εκπαιδευτική διαδικασία στην οποία συμμετέχουν νους και καρδιά και η οποία διαμορφώνει ανθρώπους με «ζωηρή επιθυμία» για δικαιοσύνη και δημοκρατία.
Εφόσον ο άνθρωπος είναι, από τη φύση του ον, που πιστεύει, η θρησκευτική εκπαίδευση του παρέχει τις δυνατότητες «να πιστεύει καλά». Και αυτό σημαίνει κριτικά (ελεύθερα, διερευνητικά, ενεργητικά, με σεβασμό στους άλλους, ειρηνικά, χωρίς ηθικισμούς, φανατισμούς και μισαλλοδοξίες).
Στο πλαίσιο αυτό καλλιεργείται η κριτική προσέγγιση του θρησκευτικού φονταμενταλισμού. Οι μαθητές χρειάζεται να έχουν βασική πληροφόρηση και να ασκήσουν την κριτική σκέψη, ώστε να μπορούν να αποκωδικοποιούν τα στοιχεία αρχικά της σύγχρονης ιστορίας, αλλά και γενικά της ιστορίας που σχετίζονται με θρησκευτικά ζητήματα, καθώς και να ερμηνεύουν το παρελθόν και το παρόν του κόσμου στον οποίο ζουν.
Η κριτική θρησκευτικότητα βασίζεται στον σεβασμό των άλλων και στον πλουραλισμό, χωρίς να παραιτείται κανένας από το ερώτημα για την αλήθεια της πίστης, η οποία είναι πάντοτε έτοιμη να λογοδοτήσει για την ελπίδα που εμπεριέχει.
