Ηλιόλουστη Κυριακή του Σεπτεμβρίου στην παραλία, πολύχρωμα μπαλόνια κρεμασμένα στις ομπρέλες και φουσκωτά παιχνίδια στη θάλασσα, χαρούμενες παιδικές φωνές, ένα μπουφές γεμάτος φαγητά πίσω από τις ξαπλώστρες της μεγάλης παρέας και δίπλα του ένα άλλο τραπέζι με ζαχαρωτά και μπομπονιέρες. Καλώς ήρθατε στο πάρτι ονοματοδοσίας της μικρής Μυρτώς. Θέμα του το… ροζ φλαμίνγκο.
Της Ιουλίας Κιλέρη
Αυτόν τον τρόπο επέλεξε ένα νεαρό ζευγάρι για να γιορτάσει με τους συγγενείς και τους φίλους του το όνομα του παιδιού του. Χωρίς εκκλησία, παππά και κολυμπήθρα και όλα όσα περιλαμβάνει το μυστήριο της βάφτισης. Άλλωστε, παρότι βαφτισμένοι και οι δύο Χριστιανοί Ορθόδοξοι, η Ελευθερία και ο Χρήστος δηλώνουν άθεοι και βάσει αυτής τους της πεποίθησης έκαναν και την επιλογή να μη βαφτίσουν τα παιδιά τους. Γιατί και όταν ήρθε στη ζωή το πρώτο τους παιδί, προτίμησαν να κάνουν ένα πάρτι ονοματοδοσίας και πάλι στην παραλία, περιτριγυρισμένοι από τα αγαπημένα τους πρόσωπα.
Η αλήθεια είναι ότι πολλά ζευγάρια που δεν νιώθουν ιδιαίτερα κοντά στην Εκκλησία εκφράζουν την ίδια επιθυμία. Μέχρι να κάνουν παιδί όμως… Γιατί τότε μπαίνουν στη μέση και άλλοι παράγοντες, που κάνουν τους περισσότερους να αναθεωρήσουν την αρχική τους σκέψη: Ποιος αντέχει τώρα τη γκρίνια της οικογένειας; Ποιος τρέχει τώρα με τη γραφειοκρατία; Και με το σχολείο και το μάθημα των θρησκευτικών, τι θα γίνει; Άσε μωρέ, ας κάνουμε τη βάφτιση κι ας αποφασίσει μετά το παιδί μόνο του… Υπάρχει ακόμη και μία περίπτωση που οι γονείς συμβουλεύτηκαν… παιδοψυχολόγο για να καταλήξουν τελικά στην απόφαση να βαφτίσουν τη μικρή τους όταν είχε φτάσει σε ηλικία τριών ετών πλέον.
Για την Ελευθερία και τον Χρήστο η απόφαση ήταν διαφορετική, αν και όχι χωρίς προβληματισμούς και αρκετή συζήτηση μεταξύ τους. «Αρχικά, και οι δύο δεν θεωρώ ότι είμαστε Χριστιανοί, δεν πιστεύουμε στο θεό. Συνεπώς, θεωρήσαμε πως δεν έπρεπε τα παιδιά μας να μπουν στη διαδικασία, να υποστούν ένα μυστήριο καθαρά της θρησκείας της χριστιανικής και, συγκεκριμένα, του ορθόδοξου δόγματος. Οπότε, καταλήξαμε στην απόφαση να μην τα βάλουμε σε αυτή τη διαδικασία και να κάνουμε μια απλή ονοματοδοσία», εξηγεί η Ελευθερία στο newsbeast.gr.
Βέβαια, η απόφαση δεν ελήφθη χωρίς σκέψη και προβληματισμό. «Εγώ προβληματίστηκα λίγο, γιατί σκέφτηκα ότι, οκ εγώ δεν πιστεύω, ούτε ο Χρήστος, αλλά τα παιδιά μου; Πώς ξέρω ποιο θρήσκευμα θα ήθελαν να έχουν; Οπότε υπήρχε από τη μία πλευρά το να μεγαλώσουν ως χριστιανοί ορθόδοξοι τυπικά, στην πορεία να διαλέξουν αυτό που θέλουν -όπως εγώ για παράδειγμα, που απλώς αποφάσισα στην πορεία ότι αυτό δε με καλύπτει και δε θέλω να πιστεύω σε κάποιον θεό- ή εξαρχής να μην έχουν κάτι ως δεδομένο, το οποίο ενδεχομένως να τους περιορίζει», σημειώνει η μητέρα των δύο μικρών κοριτσιών.
Αναφέρεται μάλιστα σε κάτι που διάβασε εντελώς τυχαία πρόσφατα και αποτυπώνει αυτό που σκέφτηκε η ίδια όταν αποφάσιζε για την ονοματοδοσία. «Ως γονιός θέλω να μπορώ να διασφαλίζω στο παιδί μου, σε όλη του τη ζωή… από την ώρα της γέννησής του μέχρι να πεθάνει, το δικαίωμά του να μπορεί να επιλέγει με ανεξαρτησία. Και νομίζω ότι έχοντας κάτι ως δεδομένο το παιδί μου, ότι δηλαδή θα είναι οπωσδήποτε Χριστιανή Ορθόδοξη, καλώς ή κακώς, του βάζει μία ταμπέλα. Κι αν όχι ταμπέλα -γιατί ταμπέλα μπορεί να έχει πλέον ως άθεη- ότι τη δεσμεύει με μία επιλογή που δεν έχει κάνει η ίδια και είναι δική μου. Οπότε, γιατί να μην την αφήσω να την κάνει μετά μόνη της, με μια ώριμη απόφαση, η οποία βέβαια θα είναι σίγουρα πιο δύσκολη από το αν είχε την ταμπέλα εξαρχής; Δηλαδή, το να αποφασίσεις αν θα πιστέψεις σε θεό και σε ποιον θεό θα πιστέψεις, νομίζω ότι δεν είναι κάτι απλό, ότι θα είναι πολύ πιο δύσκολο για το παιδί από το να είχε κάτι δεδομένο…».
Για τον πατέρα, Χρήστο, εκείνο που τον προβλημάτιζε όταν έπαιρνε την απόφαση αυτή για τα παιδιά του είναι το γεγονός ότι «η Ελλάδα είναι μια χώρα κοινωνικά και πολιτικά οπισθοδρομική, που δεν μπορεί να διαχωρίσει καθόλου το Κράτος από την Εκκλησία, όπως συμβαίνει στη μεγάλη πλειοψηφία του δυτικού πολιτισμού, ακόμη και σε χώρες που είναι βαθιά θρησκευόμενες, όπως η Ισπανία και η Ιρλανδία». Όπως σημειώνει, στην Ελλάδα, «επειδή αυτό δε συμβαίνει, σου δημιουργεί έναν προβληματισμό μήπως εσύ πας να φορτώσεις ένα κομμάτι της δικής σου κοσμοθεωρίας στην πλάτη των παιδιών και του τρόπου που θα τα αποδεχτεί η κοινωνία». «Αλλά νομίζω ότι το βάρος να τα φορτώσεις με ένα τέτοιο μυστήριο, στο οποίο εσύ ούτε καν πιστεύεις, νομίζω ότι είναι μεγαλύτερο», συμπληρώνει.
Μία άλλη σκέψη που τον απασχόλησε, όπως λέει, σε σχέση με τα θρησκευτικά μυστήρια, όντας άνθρωπος που δεν πιστεύει, είναι ότι «έχω γύρω μου ανθρώπους που πιστεύουν και θεωρώ ότι, κατά μία έννοια, είναι ανήθικο στο βαθμό που δεν πιστεύω να συμμετέχω στα μυστήριά τους. Νομίζω ότι είναι προσβολή˙ και στο βαθμό που υπάρχουν πολλοί άνθρωποι γύρω μου που πιστεύουν και εγώ τους σέβομαι απόλυτα και τους εκτιμώ, δεν έχω κανένα λόγο να αποκαθηλώνω αυτή την κοσμοθεωρία τους με τέτοιον άσχημο τρόπο».
«Προσωπικά, θεωρώ τελείως υποκριτικό όχι μόνο για όσους δεν πιστεύουν αλλά και για όσους λένε ότι πιστεύουν και δεν ακολουθούν την κοσμοθεωρία που θεωρητικά ισχυρίζονται ότι έχουν, το να βαφτίζουν τα παιδιά τους ενώ δεν είναι διατεθειμένοι να ακολουθήσουν έναν συγκεκριμένο τρόπο ζωής, αυτόν που η κοσμοθεωρία τους τους επιβάλλει».
«Μην το πεις πουθενά και σε ακούσει κανείς»
Τι έγινε όμως με την οικογένεια; Υπήρξαν αντιδράσεις όταν ανακοινώθηκε στους συγγενείς η απόφαση του Χρήστου και της Ελευθερίας; «Όχι ιδιαίτερες», απαντούν και οι δύο. «Νομίζω ότι στο βαθμό που δεν κρύβεται κανείς ή στο βαθμό που δεν προσποιείται ότι είναι βαθιά θρησκευόμενος, πιστεύω ότι η οικογένεια ξέρει με ποιον τρόπο στέκεται ο άλλος απέναντι στη θρησκεία. Τώρα, ότι κανείς μπορεί να ακούει διαφόρων ειδών ευφυή σχόλια απέναντι σε αυτές τις επιλογές από την οικογένεια, υπάρχει πάντα αυτό… Μπορώ για παράδειγμα να σκεφτώ το άγχος των γονιών, όχι απλώς μήπως το παιδί γίνει άθρησκο, αλλά μήπως καταλήξει σε μια άλλη άσχετη θρησκεία διαφορετική από εκείνη που έχουν οι ίδιοι…», λέει ο Χρήστος.
Η Ελευθερία, πάλι, θυμάται το άγχος της γιαγιάς της. «Μην το πεις πουθενά και σε ακούσει κανείς ότι δεν βάφτισες τα παιδιά», της είχε πει. «Δεν θέλει να το λέω γιατί θεωρεί ότι ο κοινωνικός περίγυρος δεν θα μπορεί να το αποδεχτεί. Αυτός δεν είναι τουλάχιστον ο δικός μου κοινωνικός περίγυρος. Οι γονείς μου δεν είχαν κάποιο πρόβλημα ούτε κάποιος άλλος κοντινός μου άνθρωπος», αναφέρει η Ελευθερία.
Και με το σχολείο και τα θρησκευτικά;
«Είναι και αυτό ένας παράγοντας που σκεφτήκαμε, αλλά νομίζω ότι η κοινωνία εξελίσσεται, ότι μέχρι τα παιδιά μας να φτάσουν σε ηλικία για το σχολείο, θέλω να ελπίζω ότι θα είμαστε πιο κοντά σε μία ευρωπαϊκή χώρα, στην οποία το περίεργο είναι ότι τα παιδιά χαρακτηρίζονται από το θρήσκευμά τους και όχι από το να διατηρούν το δικαίωμά τους στην ανεξιθρησκεία», απαντά ο Χρήστος.
Η Ελευθερία διαφωνεί μαζί του στο σημείο αυτό και απαντά με τη σειρά της: «Δεν πιστεύω ότι θα έχουν αλλάξει πολλά μέχρι τα παιδιά μας να πάνε σχολείο και το σκεφτήκαμε λίγο. Ρώτησα το Χρήστο, “πώς θα είναι με το μάθημα των θρησκευτικών;” παραδείγματος χάρη. Σε αυτήν την περίπτωση, σκέφτηκα αν θα ήταν υποχρεωμένα να μην παρακολουθούν, κάτι που εξ ορισμού τους περιθωριοποιεί χωρίς κανέναν ιδιαίτερο λόγο. Τα παιδιά δεν έχουν θρήσκευμα, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι δεν μπορούν να παρακολουθήσουν ένα μάθημα θρησκευτικών, το οποίο υποτίθεται ότι θα έπρεπε να αναφέρεται γενικά στην έννοια της θρησκείας και σε θρησκείες διαφορετικές του κόσμου – αν και δεν είναι έτσι. Αλλά ακόμη και που δεν είναι έτσι, θα μπορούσαν να παρακολουθήσουν ένα τέτοιο μάθημα και να διαμορφώσουν και με βάση αυτό τη δική τους θεωρία μετέπειτα».
Ο Χρήστος θυμάται περιστατικά ζευγαριών από τον κοινωνικό του περίγυρο που δε θα ήθελαν να βαφτίσουν τα παιδιά τους ή «αναγκάστηκαν» να τα βαφτίσουν σε λίγο μεγαλύτερη ηλικία, 3-4 ετών, επειδή αγχώνονταν με την προοπτική του σχολείου. Η Ελευθερία πιστεύει ότι «υπάρχει αρκετός κόσμος που δεν πιστεύει και δεν ακολουθεί καθόλου τα τελετουργικά της εκκλησίας και δε θα ήθελε να κάνει στα παιδιά του βάφτιση, αλλά τελικά καταλήγει σε αυτό γιατί είναι η πεπατημένη. Πίσω από “το βαριέμαι τώρα να μπω στη διαδικασία να αντιδράσω στους γονείς, στον κοινωνικό περίγυρο, τι θα γίνει με το σχολείο…” με αυτό το προκάλυμμα νομίζω ότι δε θα ήθελε να ξεχωρίσει και να δείξει μια διαφορετική, αντιδραστική θέση απέναντι σε ένα καθεστώς με το οποίο δε συμφωνεί».
Η ονοματοδοσία και το… πάρτι
Και ποια διαδικασία ακολουθείται σε αυτή την περίπτωση; «Είναι κάτι πολύ απλό το οποίο το κάνουν όλοι, είτε κάνουν βάφτιση είτε δεν κάνουν. Πηγαίνει ο μπαμπάς και η μαμά στο ληξιαρχείο και δηλώνουν το όνομα του παιδιού. Αν δεν μπορούν και οι δύο γονείς να παρίστανται, πηγαίνει ο ένας με εξουσιοδότηση από τον άλλον – με ένα όνομα σε αυτή, εκείνο του παιδιού. Τίποτα άλλο… Αυτό γίνεται και αν βαφτιστεί το παιδί, γιατί η βάφτιση δεν είναι ονοματοδοσία. Υπάρχει και αυτή η σύγχυση… Η βάφτιση είναι ένα τελετουργικό της θρησκείας, για να πάρει το παιδί το θρήσκευμα στην ουσία. Το όνομα το παιδί το παίρνει στο ληξιαρχείο. Απλώς εμείς δε δώσαμε το θρήσκευμα», εξηγούν οι δύο γονείς.
Παρόλο που επέλεξαν να μην κάνουν βάφτιση, ήθελαν να γιορτάσουν το όνομα του παιδιού τους, όπως το γιορτάζουν οι περισσότεροι. «Με βάφτιση βέβαια, αλλά το όνομα γιορτάζουν, δε γιορτάζουν μόνο το θρήσκευμα. Και αποφασίσαμε να κάνουμε ένα πάρτι…», λένε.
Διάλεξαν μάλιστα και έναν νονό για τα παιδιά τους, «με την έννοια να έχουν έναν ακόμη άνθρωπο που να θεωρούν ότι έχει μια στενή σχέση μαζί τους», εξηγούν. «Επιπλέον, επειδή θέλαμε με κάποιον τρόπο να ανακοινώσουμε αυτή τη σχέση του παιδιού μας με έναν νονό κάναμε και πάρτι. Θέλαμε ένα πάρτι που θα το χαρούμε και οι μεγάλοι και τα μικρά και καλέσαμε τους φίλους μας και τους γονείς μας. Κάναμε μπιτς πάρτι, γιατί είναι κάτι που αρέσει σε όλους, είναι χαλαρό, χωρίς κάποια επίσημη ενδυμασία ή κάποια τυπική τελετή… κάναμε μπάνιο, ήπιαμε, φάγαμε και περάσαμε όμορφα…».
