Η ναυμαχία αυτή κάλυψε μια θαλάσσια έκταση 100.000 τετραγωνικών μιλίων. Μετείχαν περίπου 140.000 άνδρες του Αμερικανικού Ναυτικού και 40.000 του Ιαπωνικού Ναυτικού. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ναυμαχία της παγκόσμιας ναυτικής ιστορίας.
Οι πρώτες επιχειρήσεις έλαβαν χώρα στη Θάλασσα Σιμπουγιάν στις 23 και 24 Οκτωβρίου 1944, όταν αμερικανικά υποβρύχια και αεροσκάφη ορμώμενα από αεροπλανοφόρα του Τρίτου Αμερικανικού Στόλου επιτέθηκαν εναντίον του ισχυρότερου ιαπωνικού ναυτικού σχηματισμού, του οποίου ηγούνταν ο αντιναύαρχος Κουρίτα.
Ο σχηματισμός αυτός είχε ξεκινήσει από το Λίγκα Ρόουντς της Σιγκαπούρης και είχε στις τάξεις του δύο υπερθωρηκτά, το Γιαμάτο και το Μουσάσι, καθώς και δώδεκα καταδρομικά και δεκαπέντε αντιτορπιλικά.
Οι αμερικανικές επιθέσεις εναντίον του ναυτικού σχηματισμού Κουρίτα είχαν ως αποτέλεσμα τη βύθιση του υπερθωρηκτού Μουσάσι, δύο καταδρομικών, ενός αντιτορπιλικού και την πρόκληση ζημιών σε άλλες μονάδες του σχηματισμού αυτού, αναγκάζοντας τον Κουρίτα να επιχειρήσει τακτική υποχώρηση για να θέσει τα πολεμικά του πλοία εκτός του βεληνεκούς των αμερικανικών αεροσκαφών, καθώς δεν διέθετε φίλια αεροπορική κάλυψη.
Οι Ιάπωνες είχαν πάντως προσπαθήσει -ανεπιτυχώς και με πολλές μάλιστα απώλειες- να ανταποδώσουν τα αμερικανικά χτυπήματα στον στόλο του Κουρίτα, με επιθέσεις αεροσκαφών από χερσαίες βάσεις κατά των αεροπλανοφόρων του Τρίτου Αμερικανικού Στόλου.
H Βύθιση του USS Lo:
Αρχηγοί των Συμμαχικών δυνάμεων ήταν οι ναύαρχοι William Halsey Jr και Thomas C.Kinkaid. Αρχηγοί των Ιαπωνικών δυνάμεων ήταν οι ναύαρχοι Takeo Kurita, Shοji Nishimura, Kiyohide Shima και Jisaburο Ozawa.
Θωρηκτό Musashi:
Στη ναυμαχία πήραν μέρος τα μεγαλύτερα θωρηκτά του Ιαπωνικού Αυτοκρατορικού Στόλου Yamato, Musashi Nagato, Kongo και Haruna.
Στις 23 Οκτωβρίου το Yamato μαζί με τα άλλα θωρηκτά και συνοδευτικά πλοία, πλησιάζει το νησί Palawan.
Η ναυαρχίδα γίνεται αντιληπτή από τις συμμαχικές δυνάμεις και δέχεται άμεση επίθεση από τα υποβρύχια USS Darter και USS Dace, με αποτέλεσμα να βυθιστούν το καταδρομικό Maya και η ναυαρχίδα του Ναύαρχου Takeo Kurita, το καταδρομικό Atago.
Ο Ναύαρχος Takeo Kurita επιζεί από την βύθιση του Atago και μεταφέρεται στο Yamato, Το περιστατικό αυτό έμεινε γνωστό σαν η Ναυμαχία του Περάσματος της Νήσου Palawan.
Yamato:
Μία μέρα αργότερα, στις 24 Οκτωβρίου 1944, το Αμερικανικό αεροπλανοφόρο USS Princeton δέχεται επίθεση από Ιαπωνικό βομβαρδιστικό αεροσκάφος κάθετης εφόρμησης Yokosuka D4Y (Judy).
Αυτό του ρίχνει μόνον μία βόμβα με αποτέλεσμα να υποστεί σοβαρές ζημιές που θα οδηγήσουν τελικά στη βύθιση του.
Την ίδια μέρα τα αμερικανικά αεροσκάφη έκαναν πολλές εξόδους από τα αεροπλανοφόρα τους, βομβαρδίζοντας ανηλεώς τον Ιαπωνικό Αυτοκρατορικό Στόλο.
Ένα αεροσκάφος από το αεροπλανοφόρο USS Essex έβαλε κατά του Yamato με δύο διατρητικές βόμβες, αλλά το πλοίο βγήκε από την ναυμαχία χωρίς σοβαρές ζημιές.
Το Musashi αντίθετα δέχεται επίθεση από μεγάλο αριθμό αεροσκαφών με περίπου 35 τορπίλες και βόμβες. Βαριά χτυπημένο βυθίζεται παίρνοντας μαζί του πάνω από 1.000 ναύτες και αξιωματικούς.
Τρία ακόμη βαρέα Ιαπωνικά καταδρομικά και ένα ελαφρύ χάθηκαν εκείνη την ημέρα στην Ναυμαχία της Θάλασσας Sibuyan.
Στις 9 το πρωί της 25ης Οκτωβρίου το Yamato μαζί με το καταδρομικό Chikuma βάλουν εναντίον του αμερικανικού αεροπλανοφόρου USS Gambier Bay, το οποίο και βυθίζουν.
Μερικές όμως ώρες αργότερα, ίδια τύχη περιμένει και το καταδρομικό Chikuma το οποίο δέχεται καταιγιστική επίθεση από το αντιτορπιλικό USS Heermann και από πολλά αεροσκάφη με βόμβες και τορπίλες.
Το Chikuma ανταποδίδει πυρά στο USS Heermann στο οποίο προξενεί σοβαρές ζημιές, αλλά λίγο αργότερα το Chikuma βυθίζεται από πολλές τορπίλες που δέχτηκε από αεροσκάφη.
Τρία ακόμη Αμερικανικά πλοία (USS Hoel, USS Samuel B.Roberts και USS Johnston) βυθίζονται στη συμπλοκή αυτή που έμεινε γνωστή σαν Ναυμαχία της Νήσου Samar.
Atago καταδρομικό:
Σε άλλη συμπλοκή, το βράδυ της 24ης Οκτωβρίου, Ιαπωνική δύναμη με αρχηγό τον Ναύαρχο Shοji Nishimura προσπαθεί να διεισδύσει στα στενά Surigao μεταξύ των νήσων Leyte και Mindanao.
Εκεί τους περιμένει Αμερικανικός Στολίσκος με 6 θωρηκτά, 8 καταδρομικά και πολλά αντιτορπιλικά και τορπιλάκατους, υπό τις διαταγές του Ναύαρχου Jesse Oldendorf, όπου και εμπλέκονται στη Ναυμαχία των Στενών του Surigao, μέρος και αυτή της μεγάλης Ναυμαχίας του Leyte Gulf.
Ο Ναύαρχος Shοji Nishimura σκοτώνεται κατά τη διάρκεια της μάχης. Τα Ιαπωνικά θωρηκτά Fuso και Yamashiro δέχονται καταιγιστική επίθεση από Αμερικανικές τορπιλάκατους και αντιτορπιλικά, με αποτέλεσμα να ανατιναχτούν και βυθιστούν.
Το Ιαπωνικό αντιτορπιλικό Yamagumo επίσης βυθίζεται και το βαρύ καταδρομικό Mogami κατορθώνει να ξεφύγει.
Δύο ώρες αργότερα στις 5 το πρωί το βαρύ καταδρομικό Mogami βάλλεται εκ νέου με πυρά από τα Αμερικανικά καταδρομικά USS Portland, USS Louisville και USS Denver, ενώ τα τελειωτικά χτυπήματα του δίνουν 17 Αμερικανικά αεροσκάφη με τορπίλες.
Στις 11 εγκαταλείπεται από το πλήρωμά του και στις 1 το μεσημέρι τορπιλίζεται και βυθίζεται από το Ιαπωνικό αντιτορπιλικό Akebono.
Η ναυμαχία του κόλπου της Λέιτε έληξε νικηφόρα για το Αμερικανικό Ναυτικό, καθώς με βυθισμένα του πλοία συνολικού εκτοπίσματος 36.600 τόνων μπόρεσε να καταβυθίσει 305.710 τόνους ιαπωνικών πολεμικών πλοίων, για να μην αναφέρει κανείς τις πολλές άλλες ζημιές που προκλήθηκαν στις ιαπωνικές ναυτικές μονάδες που επέζησαν των επιχειρήσεων.
Με τη μεγάλη αυτή καταστροφή του Ιαπωνικού Ναυτικού και την ολοσχερή σχεδόν διακοπή προμήθειάς του με καύσιμα, μετά την κατάληψη των Φιλιππίνων από τους Αμερικανούς, η ιαπωνική ναυτική ισχύς έπαψε πια να αποτελεί ουσιώδη παράγοντα στο θέατρο επιχειρήσεων του Ειρηνικού.
Παρά το γεγονός ότι για μια ακόμη φορά επιβεβαιώθηκε η σημασία της κάλυψης των ναυτικών μονάδων από φίλιες αεροπορικές δυνάμεις, η ναυμαχία του κόλπου της Λέιτε είναι επίσης σημαντική γιατί, σε αντίθεση με την πλειονότητα των ναυμαχιών στον Ειρηνικό, δεν περιορίσθηκε σε ανταλλαγή αεροπορικών πληγμάτων μεταξύ απομακρυσμένων δυνάμεων αεροπλανοφόρων, αλλά είχε να παρουσιάσει και ικανή δράση σκαφών επιφανείας και υποβρυχίων.
Δυνάμεις:
Σύμμαχοι: 4 αεροπλανοφόρα, 12 θωρηκτά, 24 καταδρομικά, 141 αντιτορπιλικά, πολλά βοηθητικά σκάφη, περιπολικά, υποβρύχια και περίπου 1.500 αεροσκάφη.
Ιάπωνες: 4 αεροπλανοφόρα, 9 θωρηκτά, 20 καταδρομικά, 38 αντιτορπιλικά, πολλά βοηθητικά σκάφη, περιπολικά, υποβρύχια και περίπου 350 αεροσκάφη.
Απώλειες:
Σύμμαχοι: 3 αεροπλανοφόρα, 3 αντιτορπιλικά, περίπου 230 αεροσκάφη και 2.800 άνδρες (Αμερικανοί και Αυστραλοί).
Ιάπωνες: 4 αεροπλανοφόρα, 3 θωρηκτά, 10 καταδρομικά , 11 αντιτορπιλικά, σχεδόν όλα τους τα αεροσκάφη και 10.500 άνδρες.
Πηγή: wartothepacificocean