Ήταν 8 Ιουλίου του 1944, όταν ο φωτορεπόρτερ Γιουτζίν Σμιθ απαθανατίζει με την φωτογραφική του μηχανή τη στιγμή που ένας αμερικανός στρατιώτης, ο οποίος κάνει διάλειμμα από τη μάχη για να πιει νερό. Λίγη ώρα αργότερα ο πεζοναύτης γυρνά και κοιτάζει τον φωτογράφο, ενώ έχει στα χείλη του ένα αναμμένο τσιγάρο.
Και όλα αυτά την στιγμή που οι ριπές των πυροβόλων καθηλώνουν τους στρατιώτες. Οι φωτογραφίες που τραβήχτηκαν στο Σαϊπάν, κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, δημοσιεύθηκαν στο «LIFE», στο πιο διάσημο περιοδικό της εποχής.
Ο αμερικανός στρατιώτης, στις φωτογραφίες γίνεται σύμβολο της εποχής, συμβολίζοντας την ανδρεία και την γενναιότητα την ώρα της μάχης. Μόνο που όπως αποδείχθηκε αργότερα, ο στρατιώτης δεν ήταν Αμερικανός αλλά… Έλληνας. Πρόκειται για τον Ευάγγελο Κλωνή, από την Κεφαλονιά και η αποκάλυψη έγινε από τον γιο του το 1991, όταν τυχαία είδε το περιοδικό. Κρατώντας το στα χέρια έτρεξε στην μητέρα του, η οποία αναγνώρισε στην φωτογραφία τον σύζυγο της.
Τα δύσκολα παιδικά χρόνια και η σχέση με την οικογένεια Αρσένη
Ο Ευάγγελος Κλώνης γεννήθηκε στην Κεφαλονιά στις 28 Οκτωβρίου του 1916. Η οικογένεια του ήταν πολύ φτωχή και έτσι αναγκάστηκε από μικρός, να παρατήσει το σχολείο και να εργαστεί, για να μπορέσει συντηρήσει τα οκτώ αδέρφια του. Στην ηλικία των 14 χρόνων μετακομίζει στην Αθήνα, όταν ένας Κεφαλονίτης του βρίσκει δουλειά στην πρωτεύουσα.
Θα εργασθεί ως εισπράκτορας σε λεωφορείο, όπου αφεντικό του ήταν ο Γεράσιμος Αρσένης, παππούς του γνωστού πολιτικού. Έπειτα από δύο χρόνια στην πρωτεύουσα, βρίσκεται μια μέρα με το λεωφορείο στον Πειραιά, όπου παρατηρεί τους ναύτες που φεύγουν. Χρειάσθηκαν μόλις λίγα λεπτά για να πάρει την απόφαση να φύγει για την Αμερική.
Το ταξίδι στην Αμερική
Μπήκε κρυφά σε ένα πλοίο που έφυγε για την Αμερική, ενώ για να περάσει τον τελωνειακό έλεγχο προσποιήθηκε τον κωφάλαλο καθώς δεν μιλούσε λέξη αγγλικά. Εκεί θα κάνει διάφορες δουλειές για να επιβιώσει, κυρίως βοηθώντας του έλληνες της ομογένειας. Θα καταλήξει όμως στο Σάντα Φε, καθώς το ζεστό κλίμα της περιοχής του θυμίζει την Ελλάδα. Οι συνθήκες τον βοήθησαν ώστε να γίνει σύντομα στέλεχος σε ένα εστιατόριο, το μεγάλο πρόβλημα όμως για εκείνον παρέμενε, καθώς δεν είχε αποκτήσει ακόμη την αμερικάνικη υπηκοότητα.
Το 1941, όταν η Αμερική παίρνει μέρος στον πόλεμο, ανακοινώνεται ότι όποιος παράνομος μετανάστης στρατολογούνταν θα έπαιρνε και την αμερικάνικη υπηκοότητα. Ο Εύαγγελος Κλωνής βρήκε την ευκαιρία που έψαχνε και κατατάσσεται στον στρατό ξηράς. Η τραγική είδηση, ότι οι Γερμανοί σκότωσαν ολόκληρη την οικογένεια του στην Κεφαλονιά, φθάνει λίγο πριν ολοκληρώσει την εκπαίδευση του. Μια πληροφορία που θα τον κάνει να αποκτήσει μένος ώστε να θέλει να πάρει εκδίκηση.
Τα χρόνια στον στρατό και η συνομιλία με τον στρατηγό Άιζενχάουερ
Ο Κλωνής δεν μιλούσε ποτέ για τα χρόνια του στο στρατό και το μόνο που γνώριζε η οικογένεια του για εκείνη την εποχή ήταν ότι απολύθηκε το 1945, με πολλά μετάλλια αφού είχε πολεμήσει στην Αφρική και στην Ευρώπη. Σικελία, Αγγλία, Αυστρία, Πολωνία, Γερμανία και Νορμανδία. Η αποκάλυψη της φωτογραφίας όμως έφερε στο φως άγνωστες πτυχές από την στρατιωτική του δράση. Όπως πιστεύει η οικογένεια του, ο λόγος που δεν μιλούσε, ήταν γιατί είχε πάρει μέρος σε πολλές μυστικές αποστολές, συνολικά απαριθμούνται δεκατρείς. Ιδιαίτερη αξία έχει η ιστορία που αποκάλυψε ο γιος του Κλωνή, στον δημοσιογράφο Θεόδωρο Γεωργακόπουλο, που αφορά στον διάλογο που είχε με τον στρατηγό Άιζενχάουερ.
«Εγώ δεν είμαι Αμερικάνος, έρχομαι από την Ελλάδα»
Το 1944, δύο ημέρες πριν από την απόβαση στη Νορμανδία, ο Κλωνής ήταν στο Σαουθάμπτο, εκεί όπου βρέθηκε μπροστά στον Στρατηγό Άιζενχάουερ. Με θάρρος και τόλμη έσπευσε να δώσει τα διαπιστευτήρια του, λέγοντας: «Εγώ δεν είμαι Αμερικάνος, έρχομαι από την Ελλάδα. Οι Γερμανοί σκότωσαν όλη μου την οικογένεια. Θα πάω στη μάχη, και δεν με νοιάζει αν πεθάνω».
«Είσαι Αμερικάνος γιατί φοράς τη στολή μας», ήταν η απάντηση του Άιζενχάουερ. «Θα πολεμήσεις για την καινούρια σου πατρίδα, αλλά μετά θα γυρίσεις, για να γευτείς τους καρπούς της νίκης».
Ο γιος του αναφέρθηκε σε ένα ακόμη περιστατικό από τον πόλεμο. Το 1945 βρέθηκε στο Βερολίνο επικεφαλής της ομάδας τεθωρακισμένων. Οι στρατιώτες του Κλωνή, υπό την απειλή των γερμανικών δυνάμεων που τους ακολουθούσαν έπρεπε να διασχίσουν έναν ορμητικό χείμαρρο επτά μέτρων για να σωθούν. Στο σημείο όμως είχε γίνει μάχη και το μέρος είχε γεμίσει πτώματα. Με δική του εντολή τα πτώματα στοιβάχτηκαν στον χείμαρρο και έτσι ουσιαστικά αποτέλεσαν την γέφυρα για να περάσουν τα τεθωρακισμένα από πάνω. Για την πράξη του αυτή πέρασε στρατοδικείο.
Όταν απολύθηκε ο Κλωνής επέστρεψε στη Σάντα Φε, όπου και έλαβε γράμμα ότι η οικογένεια του τελικά ήταν ζωντανή και ότι η πληροφορία που είχε λάβει ότι είχαν σκοτωθεί, ήταν λάθος. Επέστρεψε στην Ελλάδα για να τους δει, όπου και παντρεύτηκε. Γύρισε πίσω όμως στην Αμερική όπου άνοιξε δικό του εστιατόριο το οποίο και ονόμασε «Evangelo’s», ενώ απέκτησε και τρία παιδιά.
Το περίφημο γραμματόσημο με την φωτογραφία του
Η φωτογραφία του Γιουτζίν Σμίθ με τον Εύαγγελο Κλωνή ως στρατιώτη να πίνει νερό έγινε γραμματόσημο, σε μια πράξη απόδοσης τιμής για τις θυσίες και τη γενναιότητα των Αμερικανών στρατιωτών. Στο περίφημο γραμματόσημο αναγράφεται μόνο το όνομα του φωτογράφου καθώς η αληθινή ταυτότητα του εικονιζόμενου άνδρα αποκαλύφθηκε χρόνια αργότερα. Ο Ευάγγελος Κλωνής πέθανε στις 18 Φεβρουαρίου του 1989 χωρίς να δει ποτέ τις φωτογραφίες που του τράβηξε ο Γιουτζίν Σμιθ.
