Το σχέδιο αναθεώρησης του τουρκικού συντάγματος, που έχει ως στόχο να ενισχύσει τις εξουσίες του προέδρου της Τουρκίας και το οποίο θα τεθεί σε δημοψήφισμα στις 16 Απριλίου, μπορεί να εκτροχιάσει τη χώρα οδηγώντας την σε ένα “απολυταρχικό προεδρικό σύστημα”, προειδοποίησαν σήμερα οι συνταγματολόγοι του Συμβουλίου της Ευρώπης.
“Καταργώντας το σύστημα των αναγκαίων ελέγχων και εξισορροπήσεων” οι προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις “δεν θα σέβονται το μοντέλο ενός δημοκρατικού προεδρικού συστήματος που βασίζεται στη διάκριση των εξουσιών”, εξηγούν οι ειδικοί σε θέματα συνταγματικού δικαίου που μετέχουν στην “Επιτροπή της Βενετίας” του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Λόγω αυτού, υπάρχει κίνδυνος το σύστημα να μετατραπεί σε ένα “απολυταρχικό προεδρικό σύστημα” προσθέτουν οι ειδικοί, υπογραμμίζοντας ότι ασφαλώς κάθε κράτος “έχει το δικαίωμα να επιλέξει το δικό του πολιτικό σύστημα, είτε αυτό είναι προεδρικό, είτε είναι κοινοβουλευτικό” ή άλλο όμως αυτό το δικαίωμα “δεν είναι χωρίς όρους”.
Οι συνταγματολόγοι ανησυχούν κυρίως γιατί ο πρόεδρος της Τουρκίας θα μπορεί στο μέλλον “να ασκεί μόνος του την εκτελεστική εξουσία” κάτι που θα του επέτρεπε, χωρίς να υπόκειται σε κάνενα έλεγχο, “να διορίζει και να απομακρύνει τους υπουργούς και όλους τους υψηλόβαθμους αξιωματούχους με βάση κριτήρια που θα έχει καθορίσει ο ίδιος”.
Επίσης, η δυνατότητα που θα δοθεί στον πρόεδρο να διαλύει το κοινοβούλιο για οποιοδήποτε λόγο είναι “θεμελιωδώς αντίθετη με τα δημοκρατικά προεδρικά συστήματα”, προειδοποίησαν. Μια από τις βασικές ανησυχίες επίσης είναι ότι θα μπορούσε να αποδυναμωθεί ακόμη περισσότερο το ήδη “ανεπαρκές σύστημα ελέγχου της εκτελεστικής εξουσίας από τη δικαιοσύνη” αλλά και η ίδια η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης.
Η Επιτροπή της Βενετίας εξέφρασε επίσης σοβαρές επιφυλάξεις για τον τρόπο με τον οποίο υιοθετήθηκε η συνταγματική αναθεώρηση από το κοινοβούλιο, τον Ιανουαρίο. Την εποχή εκείνη “πολλοί βουλευτές του δεύτερου μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης βρίσκονταν στη φυλακή”, σημείωσε, αναφερόμενη στους βουλευτές του φιλοκουρδικού Κόμματος της Δημοκρατίας των Λαών (HDP).
Επιπλέον, οι τροπολογίες δεν εγκρίθηκαν με μυστική ψηφοφορία και επίσης η κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην οποία έχει κηρυχθεί η Τουρκία μετά την απόπειρα πραξικοπήματος, τον Ιούλιο, δεν παρέχει το αναγκαίο δημοκρατικό πλαίσιο για τη διεξαγωγή μια ψηφοφορίας τόσο σημαντικής, όπως είναι το δημοψήφισμα για τη συνταγματική αναθεώρηση που θα διεξαχθεί στις 16 Απριλίου.
