Μια ιστορία με πραξικοπήματα, πέρλες, πετρέλαιο και πολλά… ψάρια κρύβεται πίσω από το μικροσκοπικό Κατάρ που εσχάτως βρέθηκε στο παγκόσμιο επίκεντρο με εξαιρετικά αρνητικό τρόπο.
Όπως είναι γνωστό το Κατάρ είναι ουσιαστικά αποκλεισμένο καθώς Σαουδική Αραβία, Αίγυπτος, Μπαχρέιν, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Λιβύη και Υεμένη αποφάσισαν να το απομονώσουν από ξηρά, αέρα και θάλασσα.
Σήμερα οι Έλληνες, αλλά και ο υπόλοιπος κόσμος γνωρίζουν το Κατάρ για τη χλιδή, τη λάμψη, το παγκόσμιο κύπελλο και τις μεγάλες επενδύσεις του σε τράπεζες, αλλά και σε εμβληματικές επιχειρήσεις.
Το Κατάρ και η Ντόχα όμως δεν ήταν πάντα αυτό που σήμερα ξέρουμε. Ούτε κατά διάνοια…
Η μικροσκοπική χώρα, των 400.000 Καταριανών (και 2-2,5 εκατ. μεταναστών) ήταν μέχρι πρόσφατα ένα ψαροχώρι. Η Ντόχα ήταν μια πόλη σε παρακμή και η κύρια ασχολία των κατοίκων της ήταν το ψάρεμα. Σήμερα βέβαια σε λίγα σημεία της η πόλη της Ντόχα θυμίζει ακόμη το απλό ψαροχώρι που ήταν μέχρι πριν από μερικά χρόνια.
Για να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή πρέπει να αναφερθεί πως το Κατάρ ήταν βρετανικό προτεκτοράτο και το 1916 η Ντόχα έγινε η πρωτεύουσα.
Όταν το έθνος απέκτησε την ανεξαρτησία του το 1971 η Ντόχα παρέμεινε πρωτεύουσα του Κατάρ.
Από τότε όλο και πιο έντονα ένα όνομα βρισκόταν κάτω από οποιαδήποτε πέτρα και να σηκώσει κανείς στη χώρα που είναι μικρότερη από την Πελοπόννησο. Το όνομα των Περσών, Αλ Θανί. Είναι οι μονάρχες που κυβερνούν το Κατάρ και βέβαια υπάρχει οικογενειακή διαδοχή στο θρόνο.
Η οικονομία του Κατάρ στηρίζεται σήμερα ξεκάθαρα στο πετρέλαιο και τις βιομηχανίες φυσικού αερίου.
Τα τελευταία χρόνια η Ντόχα, η πρωτεύουσα του Κατάρ, έχει μετατραπεί σε μια μητρόπολη με γρήγορη ανάπτυξη, τουρισμό και ξενοδοχεία πέντε αστέρων, που δεν έχει να ζηλέψει σε τίποτα το Ντουμπάι.
Το 2012 το Κατάρ βρέθηκε στην πρώτη θέση του περιοδικού Forbes με τις πιο πλούσιες χώρες του κόσμου, λόγω της ανάκαμψης των τιμών του πετρελαίου και των μεγάλων αποθεμάτων φυσικού αερίου.
Οι κάτοικοί του, μπορεί να μην απολαμβάνουν τη δημοκρατία, αλλά η πλουσιοπάροχη ζωή τους και η έλλειψη φόρων δημιουργούν το κατάλληλο έδαφος για να επιδοθούν στις επενδύσεις.
Σήμερα, το Κατάρ δεν είναι απλώς μια πλούσια χώρα, αλλά και ένα κράτος που ασκεί τεράστια επιρροή στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Σε αυτό συμβάλλει και το τηλεοπτικό δίκτυο Al Jazeera, μοχλός της Αραβικής Άνοιξης, πίσω από το οποίο δεν κρύβεται άλλος από τον Χαμάντ μπιν Καλίφα αλ-Θανί, αν και ίδιος το αρνείται.
«Φανταστείτε πως αυτή τη στιγμή δεν βρίσκεστε μπροστά στον υπολογιστή. Κάθεστε στο θρόνο του Κατάρ, του μικροσκοπικού κράτους στον Περσικό Κόλπο. Βρισκόμαστε στο έτος 1995. Το όνομά σας είναι Χαμαντ μπιν Καλιφά αλ Θάνι, και έχετε μόλις καταλάβει το θρόνο από τον πατέρα σας μετά από ένα αιματηρό πραξικόπημα και τώρα είστε ο εμίρης της χώρας».
Κάπως έτσι ξεκινούν το κείμενό τους οι New York Times για να εξηγήσουν τι έγινε πριν 23 χρόνια, τι γίνεται σήμερα και πώς έφτασε ως εδώ το Κατάρ.
Όπως γράφουν οι New York Times φέρνοντας τον αναγνώστη στο θρόνο του Εμίρη: «Τόσο εσείς όσο και το κράτος σας αντιμετωπίζετε ένα πρόβλημα. Έχετε έναν γείτονα, τη Σαουδική Αραβία, που είναι πολύ μεγαλύτερος και ισχυρότερος από εσάς. Αυτός ο γείτονας σας αντιμετωπίζει ως ένα όχι και πολύ ανεξάρτητο κράτος και περισσότερο ως μια επαρχία. Σίγουρα όχι ως κυρίαρχο κράτος. Τι κάνεις; Η στρατηγική του πατέρα σας ήταν να αφήσει τους Σαουδάραβες να κυριαρχήσουν. Αλλά εσείς πιστεύετε ότι η χώρα σας πρέπει να σπάσει τα δεσμά. Και βέβαια έχετε μεγαλύτερες φιλοδοξίες από το να είσαστε ένας σαουδάραβας υποτελής.
Αναπτύσσετε λοιπόν τον τομέα των εξαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) που σύντομα θα αποτελούν το 30% της παγκόσμιας παραγωγής. Εάν είστε σαν τον Χαμαντ μπιν Καλιφά αλ Θάνι, στη συνέχεια αρχίζετε τις προσπάθειες για να λύσετε το πρόβλημα με τη Σαουδική Αραβία διασφαλίζοντας την ανεξαρτησία σας. Και αυτή είναι η αρχή της αντιπαράθεσης Σαουδικής Αραβίας και Κατάρ -που αναδύεται παράλληλα με την βύθιση της Μέσης Ανατολής στο χάος- το αποκορύφωμα της οποίας είναι η κρίση που εκτυλίσσεται αυτή την εβδομάδα».
Το Κατάρ λοιπόν τη δεκαετία του 1990 και του 2000, προσπάθησε να δημιουργήσει καλές σχέσεις με όσες χώρες και ηγέτες ήταν «ανοιχτοί» απέναντι στο κρατίδιο. Εγκαινίασε εμπορικές σχέσεις με το Ισραήλ, φιλοξένησε μια μεγάλη αμερικανική αεροπορική βάση, καλλιέργησε τους δεσμούς του με το Ιράν, το μεγάλο εχθρό της Σαουδικής Αραβίας και έκανε άνοιγμα σε ισλαμιστικές οργανώσεις. Με τον τρόπο αυτό διαχώρισε τη θέση του από το Σαουδική Αραβία. Επίσης, το Κατάρ, ίδρυσε το τηλεοπτικό δίκτυο Al Jazeera, τον οποίο και αξιοποίησε.
Φυσικά όλα αυτά προκάλεσαν ένταση στις σχέσεις του Κατάρ με τους Σαουδάραβες, που θέλουν το Κατάρ μια επαρχία. Και φυσικά δεν ενθουσιάστηκαν με την φιλοξενία ισλαμιστών στο Κατάρ και την προβολή τους μέσω του Al Jazeera.
Η δεύτερη πιο επιθετική κίνηση από το Κατάρ ήρθε το 2011 χρονιά που σημαδεύτηκε από τα γεγονότα της Αραβικής Άνοιξης την οποία και στήριξε.
Το 2013 πια η αντιπαλότητα μεταξύ των δύο χωρών για ισχύ στις χώρες του αραβικού κόσμου είχε εξελιχθεί σε μια μεγάλη μάχη αλλά ήταν επίσης η χρονιά που το Κατάρ υπέστη σημαντική ήττα. Τότε οι σύμμαχοί του Κατάρ στην Αίγυπτο και την Τυνησία έχασαν την εξουσία και αρκετές χώρες του Κόλπου συσπειρώθηκαν γύρω από τη Σαουδική Αραβία και απομόνωσαν το Κατάρ. Μάλιστα ο Καλίφα παραιτήθηκε, παραδίδοντας την εξουσία στον 33χρονο γιο του που έχει φυσικά πολύ περιορισμένη εμπειρία.
Ο Καλίφα θεωρείται ένας από τους προοδευτικότερους ηγέτες της περιοχής. Βέβαια κάνει ζωή που αρμόζει σε έναν Εμίρη.
Από τους τρεις γάμους του έχει αποκτήσει 24 παιδιά, έντεκα γιούς και 13 κόρες. Η πρώτη συζυγός του είναι κόρη του πρώτου εξαδέλφου του και με αυτήν έχει αποκτήσει δύο γιούς και έξι κόρες
Με τη δεύτερη σύζυγό του έχει αποκτήσει πέντε γιούς και δύο κόρες, μεταξύ των οποίων και τον γεννημένο το 1980 σεΐχη Ταμίμ μπιν Χαμάντ Μπιν Καλίφα Αλ Τάνι ο οποίος από το 2003 είχε οριστεί ως ο φυσικός κληρονόμος του Κατάρ.
Με την τρίτη σύζυγό του έχει αποκτήσει τέσσερις γιούς και πέντε κόρες.
Ο Καλίφα μέχρι το 2013 πρόλαβε να καταστήσει ξανά ανεξάρτητο το Κατάρ, όμως έκανε σαφές ότι ένα ανεξάρτητο Κατάρ αποτελούσε μια σημαντική απειλή για τις υπόλοιπες χώρες του Κόλπου…
Ο Εμίρης Χαμάντ μπιν Χαλίφα αλ-Θανί κατάλαβε από νωρίς ότι για να αποκτήσει ακόμη περισσότερη επιρροή και εξουσία έπρεπε να ρίξει χρήμα. Μετρητό υπήρχε στο Κατάρ (και υπάρχει) και ο Καλίφα είναι ο άνθρωπος που είχε την ιδέα να γίνουν τεράστιες επενδύσεις στην Ευρώπη και την Αμερική.
Από το 2009 η εταιρεία Qatar Holdings, ο επενδυτικός βραχίονας της Qatar Investment Authority, λαμβάνει από το κράτος 30-40 δισ. δολάρια το χρόνο. Συνεπώς διαθέτει τρομακτική οικονομική ισχύ και έχει βάλει λεφτά στο Empire State Realty Trust, το οποίο κατέχει και διαχειρίζεται το Empire State Building στη Νέα Υόρκη, στο εμπορικό κέντρο Harrods, που είναι αγαπημένο σημείο για τους Άραβες.
Έχει κάνει μεγάλες επενδύσεις στο δίκτυο φυσικού αερίου του Ηνωμένου Βασιλείου. είναι ο τρίτος μεγαλύτερος επενδυτής στη Volkswagen, ελέγχει το 6% της Barclays, την οποία διέσωσε κατά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, και το 8% της Credit Suisse. Επίσης η βασιλική οικογένεια αγόρασε μερίδιο στη Deutsche Bank και έχει στη Βρετανία το 22% της δεύτερης μεγαλύτερης βρετανικής αλυσίδας σούπερ μάρκετ Sainsbury, μερίδιο στο αεροδρόμιο Heathrow, αλλά και στη British Airways.
Ανάλογες επενδύσεις έχει στη Γαλλία σε μεγάλες επιχειρήσεις από την Total μέχρι την France Telecom.
Στην Ελλάδα εθεάθη λίγα χρόνια νωρίτερα και είχε ορισμένα επενδυτικά σχέδια. Ο ίδιος ο Εμίρης εθεάθη κάποιες φορές να παζαρεύει ψάρια στην Ιθάκη και αρκετές φορές να οργώνει τις θάλασσες με το σκάφος του, το εντυπωσιακό mega yacht «KATARA».
