Για εκσυγχρονισμό των ελληνοτουρκικών σχέσεων στο πλαίσιο της συνθήκης της Λωζάνης, μίλησε ο Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στις κοινές δηλώσεις του με τον Ρ.Τ. Ερντογάν, δημιουργώντας την εντύπωση ότι το ρήγμα σε οτι αφορά την Ελληνική θέση για το απολύτως «ανελαστικό» της συνθήκης της Λωζάνης, τελικά είναι υπαρκτό.
Στην έναρξη της συνέντευξης Τύπου ο Α. Τσίπρας ανέφερε: «Συνομιλήσαμε ανοιχτά στην προσπάθεια μας να μην κρυφτούμε πίσω από διαφωνίες να τις εντοπίσουμε να αρουμε και παρεξηγήσεις. Μιλήσαμε για Αιγαίο ένταση εγώ τόνισα ότι πρέπει να τερματιστεί» και συνέχισε: «Συμφωνήσαμε να ξαναρχίσουμε τις συνομιλίες για ΜΟΕ αλλά και διερευνητικές συνομιλίες για υφαλοκρηπίδα»
Πιο συγκεκριμένα αφού ολοκληρώθηκε η συνάντηση του Αλέξη Τσίπρα και του Ταγίπ Ερντογάν στο Μέγαρο Μαξίμου στη συνέντευξη Τύπου ο Έλληνας πρωθυπουργός παίρνοντας τον λόγο τόνισε:
«Να επισημάνω ότι ιστορική εκτός από την επίσκεψη ήταν και η πρωτοβουλία για την πρόσκληση.
Τα ζητήματα που μας χωρίζουν και τα οποία υπονομεύουν καθημερινά τις σχέσεις μας, μια περίοδος έντασης στην ευρύτερη περιοχή μας, εξελίξεις που μας φέρνουν αντιμέτωπους με νέες προκλήσεις στην ασφάλεια, τη σταθερότητα στην περιοχή μας και την εξέλιξη που είχαμε στην προσφυγική κρίση. Πιστευτούμε ότι σε μια τέτοια εποχή είναι πιο σημαντικό να ενισχύσουμε τους διαύλους επικοινωνίας.
Αυτό μπορεί να γίνει στη βάση του σεβασμού των διεθνών δικαίων και της συνθήκης της Λωζάνης που μας αφήνει να μιλάμε χωρίς εξάρσεις χτίζοντας σχέση εμπιστοσύνη.
Υπάρχει ανάγκη οι σχέσεις μας να εκσυγχρονιστούν; Ναι για να ανταποκρίνονται και στις ανάγκες των λαών μας να συμβάλουν στην ειρήνη και στο Αιγαίο και στην ευρύτερη περιοχή. Ο εκσυγχρονισμός μπορεί να γίνει το πλαίσιο του απολύτου σεβασμού του διεθνούς δικαίου και της συνθήκης της Λωζάνης και όχι στην αναθεώρησή της.
Μιλήσαμε ανοιχτά με τον Τούρκο Πρόεδρο για να άρουμε τις παρεξηγήσεις. Μιλήσαμε για το Αιγαίο, την ένταση στο Αιγαίο. Τόνισα ότι η τουρκική παραβατικότητα πρέπει να τερματιστεί, οι εμπλοκές στο Αιγαίο αποτελούν κίνδυνο για τις σχέσεις μας.
Δεν συνάδει με το καλό κλίμα που επιδιώκουμε να στήσουμε το γεγονός ότι το 2017 επικρέμμεται η έννοια του casus belli.
Σε ότι αφορά την ανάγκη να προσεγγίσουμε με ρεαλιστικό τρόπο τη σχέση μας ,να εξομαλυνθούν οι εντάσσεις στο Αιγαίο να ξεκινήσουν οι συνομιλίες για τα μέτρα εμπιστοσύνης και ασφάλειας και οι διερευνητικές συνομιλίες για την υφαλοκρηπίδα. Για το κυπριακό τόνισα ότι επανενωμένη ομόσπονδη κυπριακή δημοκρατία χωρίς εγγυήσεις είναι η δική μας θέση. Μια λύση που θα κινείται στο πλαίσιο που έθεσε ο γγ του ΟΗΕ.
Μας απασχόλησε το θέμα της προσφυγικής κρίσης. Μιλήσαμε για τη συμφωνία με την ΕΕ μια δύσκολη αλλά αναγκαία συμφωνία η οποία έχει οδηγήσει σε μείωση των ροών και στους θανάτους.
Συμφωνήσαμε σε μέτρα για συνεργασία των αρχών μας. Χαιρέτησα την προσπάθεια για φιλοξενία 3,5 εκατ. Σύρων στην Τουρκία.
Μιλήσαμε για τη σημασία των ευρωτουρκικών σχέσεων και τόνισα ότι η Ελλάδα στηρίζει την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας ως στρατηγική πολιτική με αμοιβαία οφέλη για την καλή γειτονία όσο και για τις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις στη γείτονα.
Η Ελλάδα στηρίζει μια δημοκρατική Τουρκία που θα κοιτάει προς την Ευρώπη η οποία ελπίζουμε ότι θα επανέλθει το συντομότερο στις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις τις οποίες ο Ερντογάν είχε ξεκινήσει και στο παρελθόν.
Μιλήσαμε και για ασφάλεια. Τόνισα ότι βασική αξία της Ελλάδας είναι ο σεβασμός της δημοκρατικής διαδικασίας. Είναι η χώρας της Δημοκρατίας και της ελευθερίας δεν στηρίζουμε πραξικοπηματίας, αλλά είμαστε ευρωπαϊκή χώρα, κράτος δικαίου που σέβεται την διάκριση των εξουσιών. Συνεπώς σεβόμαστε απολύτως τις αποφάσεις της Δικαιοσύνης.
Μιλήσαμε για τη σημασία ολοκλήρωσης έργων, όπως η ακτοπλοϊκή σύνδεση Σμύρνης Θεσσαλονίκης.
Συμφωνήσαμε επίσης της επανενεργοποίηση της μεικτής οικονομικής επιτροπής και την προετοιμασίας ενός Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας. Για την Ελλάδα το 2018 είναι μια χρονιά ορόσημο γιατί μετά από μια οικονομική περιπέτεια βγαίνει από τα προγράμματα.
Για αυτό θεωρώ ότι το 2018 έφθασε η στιγμή να συνδράμουμε ώστε να δημιουργηθεί το δυνατότερο θετικό κλίμα ανάμεσα στους δύο λαούς. Σας προσκαλώ να ανοίξουμε ένα νέο κεφάλαιο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις που δεν θα βασίζεται στη καχυποψία και στις προκλήσεις αλλά στο να χτίζουμε γέφυρες.
Είμαι βέβαιος ότι θα το αποδεχτείτε. Αν δεν το κάνετε θα αποβεί σε βάρος των λαών μας και των ευρωτουρκικών σχέσεων. Είμαι πεπεισμένος ότι θα τα καταφέρουμε και ότι η επίσκεψή σας θα ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο».
Με την σειρά του ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τόνισε:
«Καταρχάς θα ήθελα να πω ότι μετά από 65 χρόνια έχω πραγματοποιήσει και είμαι ευτυχέστατος γι αυτή την επίσημη επίσκεψη, 65 χρόνια μετά την πρώτη επίσκεψη Προέδρου της Δημοκρατίας της Τουρκίας στην Ελλάδα. Ο χώρος μου είναι οικείος, γιατί τον επισκέφθηκα με τον τίτλο του πρωθυπουργού.
Τα βήματα που έχουμε κάνει είναι σημαντικά. Στις συνομιλίες που είχαμε θίξαμε και θέματα όπως το Ανώτατο Συμβούλιο συνεργασίας, που θεσπίστηκε επί δικής μου προεδρίας κι ελπίζουμε σύντομα να γίνει στη Θεσσαλονίκη το 5ο συνέδριο. Ο όγκος των συναλλαγών έφτασε τα 2,6 δις. δολάρια, που είναι μια υποχώρηση σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Πρέπει να τις αυξήσουμε. Μιλήσαμε και για την ταχεία που θα συνδέει Κωνσταντινούπολη και Θεσσαλονίκη, αλλά και την ακτοπλοίκή σύνδεση Σμύρνης – Θεσσαλονίκης. Την Ελλάδα επισκέπτονται 800.000 τούρκοι, ενώ 600.000 έλληνες επισκέπτες φτάνουν στην Τουρκία.
Εμείς κάνουμε μεγάλο αγώνα με αιμοσταγείς συμμορίες τύπου PKK και γνωρίζουμε ότι ο αντιτρομοκρατικός αγώνας είναι ένα θέμα που το γνωρίζει καλά και η Ελλάδα. Είχαμε 250 θύματα στην απόπειρα πραξικοπήματος στις 15 Ιουλίου του προηγούμενου έτους. Συζητήσαμε και το θέμα της έκδοσης των 10 πραξικοπηματιών που βρίσκονται στην Ελλάδα. Αυτό που είπα είναι ότι αυτοί οι πραξικοπηματίες είναι δυνατόν να επιστραφούν στην Τουρκία, μια χώρα που έχει καταργήσει την θανατική ποινή, δεν γίνονται βασανιστήρια. Ως εκ τούτου πιστεύω η Ελληνική Δικαιοσύνη θα εισακούσει την έκκληση περί έκδοσής τους.
Αναθέωρηση της Συνθήκης της Λωζάνης
Για τη συνθήκη της Λωζάνης γίνεται μεγάλη κουβέντα για αναδιαμόρφωσή της. Υπεγράφη από 11 χώρες. Υπέγραψε και η Ιαπωνία, η Βουλγαρία, η Αγγλία. Όλες αυτές τις χώρες την υπέγραψαν. Υπάρχουν προβλέψεις μόνο ως προς το Αιγαίο; Τίποτα για τα μειονοτικά μας θέματα; Για το μειονοτικό καθεστώς που διέπει αμφότερες μειονότητες;
Στη δυτική Θράκη έχουμε θρησκευτικές μειονότητες. Στο θέμα αυτό πρέπει να γίνουν νέες σκέψεις και σχετικά με την συνθήκη της Λωζάνης. Για την μειονότητα, το κατά κεφαλήν εισόδημα στην Ελλάδα φτάνει τα 15.000 ευρώ, ενώ στη δυτική Θράκη μετά βίας τα 2.500 ευρώ. Υπάρχει χάσμα.
Υπάρχει θέμα επίσης με τον αρχιμουφτή. Είναι διορισθείς. Η συνθήκη της Λωζάνης προβλέπει ότι πρέπει να εκλέγεται. Η Ιερά Σύνοδος εκλέγει τον Οικουμενικό Πατριάρχη.
Υπήρχε η πρόβλεψη ότι στα ταξίδια του εξωτερικού, ο Οικουμενικός Πατριάρχης πρέπει να έχει αδειοδότηση του υπάρχου του Φαναρίου. Εμείς την καταργήσαμε αυτή την πρόβλεψη. Εδώ και 15 χρόνια, σε όλους τους Έλληνες φίλους μου λέω ότι κάτι πρέπει να κάνουμε για να εκσυγχρονίσουμε τη συνθήκη. Δεν πήρα απάντηση. Τίθενται θέματα για την εδαφική ακεραιότητα.
Δεν εποφθαλμιούμε στην εδαφική ακεραιότητα καμίας χώρας. Ένα άλλο θέμα είναι το τζαμί των Αθηνών. Αντίστοιχα στην Κων/πολη και γενικά στην Τουρκία δεν υπήρξε κανένα θέμα ούτε με αποκατάσταση θρησκευτικών κτιρίων. Διενεργούνται εργασίες αποκατάστασης του μοναστηρίου της Παναγίας Σουμελά για να προσευχηθούν όσοι επιθυμούν.
Επίθεση Ερντογάν για το Κυπριακό
Για το Κυπριακό, θέλω να πω ότι εγώ που είχα ενεργό συμμετοχή στις διαπραγματεύσεις, θυμάμαι στο Νταβός ο Κόφι Ανάν με παρακάλεσε και με ρώτησε για τις σκέψεις μου. Του απάντησα ότι θέλω να ρωτήσω εσάς. Να κινηθούμε ομονοούντες στις διαπραγματεύσεις για να καταλήξουμε κάπου. Είμαστε χώρες που είναι μητέρες πατρίδες και εγγυήτριες δυνάμεις στην Κύπρο.
Αλλά θέτουμε το θέμα στους ΥΠΕΞ και πάντα το αναθέταμε σε αυτούς και μετά κάναμε μια συνάντηση στο Νταβός. Τότε ήταν πρωθυπουργός ο κ. Καραμανλής. Όταν έληξαν οι συνομιλίες, η ελληνοκυπριακή πλευρά ζήτησε την τελευταία στιγμή να αποχωρήσει από τις συνομιλίες.
Εγώ είπα όχι. Πρέπει να υπογράψουμε μια συμφωνία. Στη συνέχεια έγινε το δημοψήφισμα. Οι Τουρκοκύπριοι ήταν υπέρ κατά 60% ενώ οι Ελληνοκύπριοι αρνητικοί κατά 65%.
Εκεί μας υποσχέθηκαν ότι θα φτάσουμε στην επίλυση του Κυπριακού. Δεν έγινε. Πρόσφατα είχαμε άλλη μια συνάντηση. Ποιος ήταν ο αποχωρήσας; Και πάλι η ελληνοκυπριακή πλευρά.
Εδώ είναι οι ΥΠΕΞ και ήταν παρόντες εκεί, μπορούν να σας πουν. Υπάρχουν θέματα που μπορούν να χαρακτηριστούν και ως υπεκφυγές.
Θέλει… λύση για το Αιγαίο
«Με συνοδεύει ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ της τουρκικής Δημοκρατίας. Τα θέματα του Αιγαίου είναι δυσεπίλυτα αλλά μπορούν να λυθούν με διαπραγματεύσεις. Πρέπει να εστιάσουμε στο γεμάτο μέρος του ποτηριού. Πρέπει να προχωρήσουμε και να κάνουμε τα βέβαια βήματα που συνάδουν με τις πραγματικότητες».
Επίθεση σε Τραμπ για την Ιερουσαλήμ
«Θέλω να σταθώ στην απόφαση του κυρίου Τραμπ. Το Ισραήλ και οι ΗΠΑ είναι οι μόνες χώρες που μιλούν για την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ. Είναι η πρωτεύουσα των τριών μονοθεϊστικών θρησκειών. Κανείς άλλος δεν επικροτεί την απόφαση περί αναγνώρισης των Ιεροσολύμων ως πρωτεύουσας του Ισραήλ. Έκαναν ανακοινώσεις κατόπιν πιέσεων» είπε ο Ερντογάν στέλνοντας σαφές μήνυμα στον Τραμπ.
Απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων ο Αλέξης Τσίπρας προχώρησε σε στήριξη του Τούρκου προέδρου αφήνοντας φυσικά αιχμές για την μετατροπή της Αγιά Σοφιάς στην Κωνσταντινούπολη σε τζαμί:
«Είμαστε γείτονες και πρέπει να συζητάμε. Σήμερα με τις δηλώσεις του εδώ, συνειδητοποιώ πως μάλλον το προηγούμενο διάστημα μάλλον δεν είχε γίνει αντιληπτό τι ζητάει. Αν τη ζητούσε αναθεώρηση, θα έπρεπε να ψάξουμε την Ιαπωνία για να συμφωνήσει. Δεν υπάρχει καμία αμφισβήτηση σε σχέση με την εδαφική ακεραιότητα.Ακόμα και στο ζήτημα που έθεσε για τη Θράκη, μίλησε για ορθή τήρηση όχι αναθεώρηση.
Η μουσουλμανική κοινότητα στη Θράκη και η ελληνική στην Τουρκία, πρέπει να αποτελέσει μοχλό έλξης. Με την ευκαιρία να πω ότι η δική μας κυβέρνηση έχει ιδιαίτερη μέριμνα για τους Έλληνες μουσουλμάνους πολίτες και ευαισθησία σε κάθε είδους μειονότητα.
Εμείς δεν σκεφτήκαμε ποτέ σε τζαμί να κάνουμε θρησκευτική, ορθόδοξη λειτουργία. Όπως λανθασμένα γίνεται στην Αγιά Σοφιά. Πρέπει να υπάρχει βούληση για ελευθερία.
Η ελληνική Δικαιοσύνη χειρίζεται το ζήτημα των Τούρκων στρατιωτικών. Η Ελλάδα και ο ελληνικός λαός, ως ένας λαός δημοκρατικός που έχει υποστεί βαρύτατες συνέπειες από την κατάλυση της Δημοκρατίας, δεν μπορεί αν μην είναι αντίθετος στις παρεμβάσεις στην Δικαιοσύνη. Η Ελλάδα θα πράξει τα δέοντα ώστε οι άνθρωποι αυτοί να έχουν μια δίκαιη δίκη
Τέλος, για το ακανθώδες ζήτημα της Ιερουσαλήμ και της Παλαιστίνης, οι θέσεις της Ελλάδας είναι σαφείς. Είμαστε προσηλωμένοι στην ειρηνευτική διαδικασία που προβλέπει την δημιουργία δύο κρατών. Η απόφαση για αναγνώριση ολόκληρης της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ, δεν συμβάλει στην ειρήνη σε μια εύθραυστη περιοχή», είπε κλείνοντας ο πρωθυπουργός.
Με την σειρά του ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έκανε αναφορά σε Δυτική Θράκη και Κυπριακό:
«Στη δυτική Θράκη, το ζήτημα του αρχιμουφτή, για το αν είναι εκλεγμένος ή δικορισμένος, συνιστά μια σοβαρή πληγή. Πιστεύω ότι ο αξιότιμος πρωθυπουργός θα μεριμνήσει για το ζήτημα. Για το ζήτημα των θρησκειών, μπορεί αν επιλυθεί σε συνεργασία των υπουργείων.
Τα βήματα που θα καταβάλλουμε ειδικά στο Κυπριακό, θα είναι προς την κατεύθυνση δίκαιης και βιώσιμης λύσης. Ο κύριος Τσίπρας, καταλαβαίνω ότι λόγω του νεαρού της ηλικίας του, εξανίσταται για την συνέχιση του προβλήματος. Βλέπω ότι η πείρα που αποκόμισα από την διαδικασία είναι πολύτιμη.
Αν είχε εφαρμοστεί η πρόταση Ανάν, δεν θα είχαμ ετα προβλήματα με τα στρατεύματα. Η ελληνοκυπριακή πλευρά έκανε το στραβοπάτημα και φτάσαμε εδώ!».
Δείτε τι βίντεο:
