Σε τρία επίπεδα κάτω από το έδαφος στο κτήριο της οδού Δάφνης στο Ψυχικό εκτείνονται τα αρχειοστάσια των Γενικών Αρχείων του Κράτους που περιλαμβάνουν την «κιβωτό της εθνικής μνήμης».
Σε τι συνίσταται; Περγαμηνοί κώδικες, σιγίλια, αρχιτεκτονικά σχέδια, φωτογραφίες, γυάλινες φωτογραφικές πλάκες, μπομπίνες κινηματογραφικών ταινιών, δίσκοι μουσικής, έργα τέχνης, αντικείμενα λατρείας συνθέτουν, μαζί με τα επίσημα έγγραφα του ελληνικού κράτους, των ξένων διοικήσεων και τα έγγραφα των ιδιωτικών συλλογών, το εύρος των υποστρωμάτων και την πολυμορφία του αρχειακού πλούτου τους.
«Σε μια εποχή κατά την οποία η ελεύθερη πρόσβαση στην πληροφόρηση αποτελεί θεμελιώδες δημοκρατικό δικαίωμα, τα κρατικά Αρχεία δεν μπορούν να φυλάσσουν απλώς έγγραφα…», αναφέρεται στον πρόλογο της ιστοσελίδας των ΓΑΚ (https://www..gak.gr).
Πως διαμορφώνεται, λοιπόν, η αποστολή των Γενικών Αρχείων του Κράτους προσαρμοσμένα στη σύγχρονη εποχή; «Να διαχειρίζονται πληροφορίες αποθηκευμένες σε ποικίλα υποστρώματα.
Τα Γενικά Αρχεία του Κράτους διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στους τομείς της ιστορικής έρευνας, της πολιτιστικής δράσης, της διοικητικής πληροφόρησης και της εξυπηρέτησης του πολίτη», είναι η απάντηση από τους ανθρώπους τους.
Πως «τακτοποιείται» η ιστορία
Από τον 17ο έως τον 21ο αιώνα, η ελληνική ιστορία παρουσιάζεται ανά περιόδους: Οι όψεις του Αγώνα για την Ανεξαρτησία (1821 – 1827), οι προσπάθειες για τη θεμελίωση του νέου ελληνικού κράτους κατά τη διακυβέρνηση του Ιωάννη Καποδίστρια (1828- 1832), η περίοδος της βασιλείας του Όθωνα (1833 – 1862) και ο εκσυγχρονισμός του ελληνικού κράτους (1863 – 1911).
Ακολουθούν τα τεκμήρια της περιόδου 1912 – 2004. Υλικό σχετικό με τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο, το όραμα της Μεγάλης Ιδέας και τη διαχείριση της υποδοχής και αποκατάστασης των προσφύγων (1912 – 1935) – τόσο επίκαιρη σήμερα. Η περίοδος της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά, της ιταλογερμανικής Κατοχής, της Αντίστασης και του Εμφυλίου πολέμου αποτελούν το περιεχόμενο της περιόδου 1936 -1949.
Η, μετά τον Εμφύλιο, περίοδος που σηματοδοτείται από την παρουσία των Ανακτόρων στη ζωή του τόπου και η δικτατορία των συνταγματαρχών απαρτίζoυν την ενότητα της περιόδου 1950 – 1973. Η τελευταία ενότητα περιλαμβάνει τεκμήρια της μεταπολιτευτικής περιόδου από το 1974 και εξής.
Επιστολή από στρατόπεδο αιχμαλώτων η οποία φέρει την ένδειξη «ενθύμιον Αγκύρας» καθώς και ένα μικρό ποίημα, 1923
Στο TheTOC η Διευθύντρια των ΓΑΚ, Μαριέττα Μινώτου
«Εγκαινιάσαμε το κτήριο 2003. Η κατασκευή του άργησε πολλά χρόνια να ολοκληρωθεί.
Είχαν αρχίσει διαγωνισμοί από τη δεκαετία του ’70 και προχωρούσε η διαδικασία με καθυστερήσεις αλλά τελικά το 2003 εγκαινιάστηκε ένα υπερσύγχρονο κτήριο διεθνών προδιαγραφών», λέει στο TheTOC η Γενική Διευθύντρια των ΓΑΚ, Μαριέττα Μινώτου,
H ζακυνθινής καταγωγής επιστημόνισα, που έχει χρηματίσει αντιπρόεδρος και Πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής Αρχείων των Κοινοβουλίων και των Πολιτικών Κομμάτων (Section for Archives of Parliaments and Political Parties – SPP) καθώς και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Διεθνούς Συμβουλίου Αρχείων (ICA) έλαβε το 2016 τα διάσημα του Ιππότη των Γραμμάτων και Τεχνών σε τιμητική εκδήλωση στη Γαλλική πρεσβεία.
Η εκδήλωση με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Αρχείων (13/6)
Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Αρχείων (13 Ιουνίου) όλα τα παραπάνω έρχονται στην «επιφάνεια» με την εκδήλωση που διοργανώνεται στα ΓΑΚ.
Ο λόγος για την εκδήλωση με τίτλο: «Περί αρχείων και άλλων … δαιμονίων» που διοργανώνεται τη Δευτέρα 13 Ιουνίου (ώρα 19.30) στους χώρους των Γενικών Αρχείων του Κράτους.
Θα χαιρετίσουν οι Θ. Πελεγρίνης (υφυπουργός Παιδείας, ΄Ερευνας και Θρησκευμάτων), Ν. Καραπιδάκης (Πρόεδρος Εφορείας των Γενικών Αρχείων του Κράτους) και Μ. Μινώτου (Γεν. Διευθύντρια ΓΑΚ).
Προεκλογική συγκέντρωση του Σπύρου Τρικούπη στην εκλογική του περιφέρεια, η οποία χρονολογείται το 1930
Μιλούν για τα αρχεία οι:
Λαμπρινή Κουζέλη (φιλόλογος, κριτικός, δημοσιογράφος), Σωτήρης Ριζάς (Διευθυντής Ερευνών, Κέντρο ΄Ερευνας Ιστορίας Νεώτερου Ελληνισμού, Ακαδημία Αθηνών), Ελευθέριος Σκιαδάς (ιστορικός, συγγραφέας, δημοσιογράφος), Παύλος Τσίμας (δημοσιογράφος),Μενέλαος Χαραλαμπίδης (ιστορικόςκαι συγγραφέας), Τζελίνα Χαρλαύτη (καθηγήτρια Ναυτιλιακής Ιστορίας, τμήμα Ιστορίας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο). Παρεμβαίνουν οι: Απόστολος Δοξιάδης, Αμαλία Παππά, Χριστίνα Σάρρα.
Σχέδιο πλοίου Kάστωρ, 1837
