Η κλιματική αλλαγή είναι πλέον μια πραγματικότητα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε κατάματα, και σίγουρα μας επηρεάζει και θα συνεχίσει να μας επηρεάζει και να μας απασχολεί όλους.
Κατά καιρούς βλέπουμε να επιβάλλονται νέα μέτρα για την καταπολέμηση της σπατάλης των φυσικών πόρων, όπως τα περιβαλλοντικά τέλη στις συσκευασίες και τις σακούλες στα μαγαζιά και την εστίαση, ενώ πολλοί από εμάς επιλέγουμε για την καθημερινότητά μας αντικείμενα και αγαθά πολλών χρήσεων, όπως υφασμάτινες τσάντες, παγούρια, και άλλα, αλλά μήπως τελικά οι διατροφικές μας αποφάσεις είναι ο πιο ηχηρός και αποτελεσματικός τρόπος να αποτρέψουμε την επιδείνωση της περιβαλλοντικής κρίσης;
Τι είναι το Αποτύπωμα Άνθρακα;
Το αποτύπωμα άνθρακα είναι το σύνολο της ποσότητας των αερίων του θερμοκηπίου (συμπεριλαμβανομένου του διοξειδίου του άνθρακα και του μεθανίου) που εκλύονται στην ατμόσφαιρα από τη δραστηριότητα του ανθρώπου.
Αυτή η ανθρωπογενής αύξηση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου τα τελευταία 50 έτη είναι ο κύριος υπαίτιος της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Παγκοσμίως, το αποτύπωμα άνθρακα που αναλογεί σε κάθε άτομο είναι περίπου 4 τόνοι αερίων, όμως η διακύμανση είναι αρκετά μεγάλη στο γενικό πληθυσμό, αφού για κάθε Αμερικανό πολίτη, το μέσο αποτύπωμα άνθρακα φτάνει τους 16 τόνους (!).
Διατροφικά Τips για να Ελαττώσεις το Αποτύπωμα Άνθρακα
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς που έχουν πραγματοποιηθεί, για να αποτρέψουμε την άνοδο της θερμοκρασίας της υδρογείου κατά 2℃, το μέσο παγκόσμιο αποτύπωμα άνθρακα ετησίως πρέπει να πέσει κάτω από τους 2 τόνους έως το 2050. Αυτό φυσικά δεν μπορεί να γίνει από τη μία μέρα στην άλλη, παρ’ όλα αυτά, κάνοντας πιο φιλικές προς το περιβάλλον ενέργειες και επιλογές στην καθημερινότητά μας, όλοι μας μπορούμε να συμβάλλουμε στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Όσον αφορά στο πώς η διατροφή μας μπορεί να παίξει ρόλο στην ελάττωση των εκπομπών άνθρακα, εδώ θα σου προτείνουμε ορισμένες πρακτικές συμβουλές για το τι μπορείς εσύ να κάνεις. Η «δίαιτα χαμηλών εκπομπών άνθρακα» (low carbon diet) περιλαμβάνει τη μείωση του κρέατος και των γαλακτοκομικών, καθώς και την κατανάλωση τοπικών και εποχιακών φαγητών και τη μείωση της σπατάλης συσκευασιών και τροφίμων.
Μείωσε το Κρέας και τα Γαλακτοκομικά
Ανά βάρος τροφίμου, το κρέας και τα περισσότερα ζωικά προϊόντα έχουν πολύ αισθητά αυξημένο περιβαλλοντικό αποτύπωμα από οποιαδήποτε άλλη κατηγορία τροφίμου, ειδικά το βοδινό κρέας. Μετά ακολουθούν κατά σειρά το αρνί, το τυρί, τα γαλακτοκομικά, το ψάρι, τα πουλερικά, και τα αυγά.
Για να γίνουν οι εκτάσεις γης εκμεταλλεύσιμες για την κτηνοτροφία, τα δάση αποψιλώνονται, κι έτσι ο άνθρακας απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα. Οι αγελάδες, τα πρόβατα και οι κατσίκες απελευθερώνουν μεθάνιο καθώς χωνεύουν την τροφή τους και παράγοντας κοπριά. Επίσης, κατά την κτηνοτροφική διαδικασία, καταναλώνονται ορυκτά καύσιμα για τη μεταφορά ζωοτροφών, τη λειτουργία μηχανημάτων και τη δημιουργία λιπασμάτων.
Δυστυχώς, η ζήτηση για το κρέας και τα ζωικά είναι συνεχώς αυξανόμενη στις δυτικές χώρες, με αποτέλεσμα τα ζώα να αντιπροσωπεύουν το 14,5% των παγκόσμιων αερίων του θερμοκηπίου κάθε χρόνο — περίπου ίσες με τις εκπομπές που προκαλούνται από τις μεταφορές της ξηράς, της θάλασσας και του αέρα συνολικά.
Επομένως, προσπάθησε εάν υπερκαταναλώνεις ζωικά τρόφιμα, να τα αντικαταστήσεις έστω εν μέρει με φυτικής προέλευσης τροφές, όπως δημητριακά/σιτηρά, όσπρια, φρούτα, και λαχανικά. Κατανάλωνε ψάρι και πουλερικά από 1-2 φορές την εβδομάδα, και το κόκκινο κρέας το πολύ 1 φορά το μήνα. Οι υποστηρικτές μιας δίαιτας χαμηλών εκπομπών άνθρακα στρέφονται επίσης και στα υποκατάστατα των ζωικών προϊόντων, όπως τα φυτικά γάλατα και τα υποκατάστατα κρέατος (π.χ. χορτοφαγικά burger).
Περιόρισε τις Σπατάλες Φαγητού
Γενικά προσπάθησε να αγοράζεις όση ποσότητα τροφίμων χρειάζεσαι, για να μη χρειαστεί να πετάς φαγητό. Να σχεδιάζεις πάντα μία λίστα με τα υλικά που θα χρειαστεί να αγοράσεις πριν πας για ψώνια.
Καλλιέργησε τα Δικά σου Προϊόντα
Το να καλλιεργήσεις τη δική σου τροφή (στον κήπο, στο μπαλκόνι) έχει πολλά περιβαλλοντικά οφέλη, καθώς τα τρόφιμα που παράγονται δεν χρειάζεται να διανύσουν τροφοχιλιόμετρα για να φτάσουν στην κουζίνα σου, ούτε να έχουν συσκευασία. Επίσης, στο δικό σου κήπο, δε χρησιμοποιείς επιβλαβείς χημικές ουσίες που μολύνουν το περιβάλλον και τις υδάτινες οδούς.
Η βιολογική καλλιέργεια της τροφής σας είναι βιώσιμη και θρέφει το έδαφος σας χρησιμοποιώντας ασφαλή και φυσικά λιπάσματα και προϊόντα. Ακόμη, αυτή η συνήθεια δε συμβάλλει στη μονοκαλλιέργεια, η οποία μειώνει τη βιοποικιλότητα που έχει δυσμενείς επιπτώσεις στη σύσταση του εδάφους.
Κατανάλωσε τοπικά και εποχιακά τρόφιμα
Η κατανάλωση τοπικών και εποχιακών τροφίμων έχει πολλά πλεονεκτήματα. Καταρχάς, έτσι υποστηρίζουμε τους τοπικούς παραγωγούς και την παραγωγή καλλιεργειών που είναι κατάλληλες για το περιβάλλον μας. Αλλά επίσης, έτσι μειώνουμε και το οικολογικό κόστος από τη μεταφορά των τροφίμων για μεγάλες αποστάσεις και την ψύξη των τροφίμων που καλλιεργούνται χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά.
Οι εποχιακές καλλιέργειες, από την άλλη, εναρμονίζονται καλύτερα με τα τοπικά οικοσυστήματα και είδη, ελαχιστοποιώντας την ανάγκη για χρήση φυτοφαρμάκων, θερμοκηπίων, κλπ.
Τι άλλο μπορείς να κάνεις
Πέρα από τα αγαθά που επιλέγεις για το καθημερινό σου διαιτολόγιο, για να μειώσεις το περιβαλλοντικό σου αποτύπωμα βοηθάει και ο τρόπος με τον οποίο ψωνίζεις τα τρόφιμα. Έτσι, ψωνίζεις κι ακριβώς την ποσότητα τροφίμου που θέλεις, χωρίς να κάνεις σπατάλες.
Άλλες, γενικές συμβουλές για συμπεριφορά φιλική προς το περιβάλλον είναι η μείωση στις σπατάλες σε όλα τα αγαθά, όπως τα αλόγιστα ψώνια για καινούργια ρούχα, η μείωση στα ταξίδια που απαιτούν αερομεταφορά, η μείωση στις σπατάλες ηλεκτρικής ενέργειας, στο νερό της βρύσης.
Τέλος, προσπάθησε όσο μπορείς, για τις καθημερινές σου μετακινήσεις να μην παίρνεις το αμάξι, αλλά να μετακινείσαι με περπάτημα, ποδήλατο, και ΜΜΜ, ελαχιστοποιώντας με αυτά τα μέτρα το αποτύπωμα άνθρακα σου.
