Ομιλία του Βασίλη Τσίρκα στην εκδήλωση της Δημοτικής Αναγέννησης για τον Κλεισθένη (25.2.2019).
Με μεγάλη χαρά βρίσκομαι σήμερα εδώ μαζί σας στην πολύ ενδιαφέρουσα εκδήλωση που διοργανώνει η δημοτική παράταξη «Δημοτική Αναγέννηση» με επικεφαλής την Τζένη Ταπραντζή.
Έρχεται δε τη στιγμή που κορυφώνεται η μάχη για τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές και βρίσκεται σε εξέλιξη μία συστηματική προσπάθεια από την κυβέρνηση για την ενίσχυση και την αναζωογόνηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης: με τη μεγάλη μεταρρύθμιση του «Κλεισθένη» που ενισχύει τη λαϊκή συμμετοχή στα κοινά και διευρύνει τη δημοκρατία στις τοπικές κοινωνίες.
Με την αύξηση των ΚΑΠ και τον εξορθολογισμό τους, ώστε να γίνεται πιο δίκαια η κατανομή τους, εισάγοντας π.χ. κριτήρια όπως η νησιωτικότητα, η ορεινότητα, το επίπεδο των υποδομών, το τοπικό ΑΕΠ και η τοπική ανεργία.
Με χιλιάδες νέες προσλήψεις μόνιμου προσωπικού για τη στελέχωση των υπηρεσιών των ΟΤΑ και την παροχή τεχνικής υποστήριξης στους δήμους για την υλοποίηση των απαραίτητων έργων.
Με τη δημιουργία, τέλος, νέων χρηματοοικονομικών εργαλείων, όπως ο «Φιλόδημος» που διοχετεύει στους δήμους πρόσθετη χρηματοδότηση άνω του 1 δισ. ευρώ μόνο για το 2018 για την ολοκλήρωση κρίσιμων υποδομών στις τοπικές κοινωνίες.
Αυτή την προσπάθεια κάποιοι επιχειρούν να την ακυρώσουν σκοπεύοντας να μετατρέψουν σε πεδίο πειραματισμού για τις πιο αντικοινωνικές πολιτικές, με πολίτες – πελάτες, που θα απολαμβάνουν τόσες υπηρεσίες όσες αντέχει η τσέπη τους.
Ο κόσμος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ανεξαρτήτως πολιτικής προέλευσης, θα πρέπει να τοποθετηθεί ξεκάθαρα απέναντι σε αυτόν τον σχεδιασμό που συνιστά βόμβα στα θεμέλια των τοπικών κοινωνιών, διαφορετικά θα κληθούν να λογοδοτήσουν στους ίδιους τους δημότες τους.
Ο κ. Μητσοτάκης εξήγγειλε την υποκατάσταση της κρατικής χρηματοδότησης προς τους δήμους από την είσπραξη του ΕΝΦΙΑ, το ύψος του οποίου θα μπορεί να προσδιορίζεται, όπως τόνισε, από τους δημάρχους.
Εκτός του ότι πρόκειται για άγνοια ή συνειδητή παραγνώριση των συνταγματικών αρχών που καθορίζουν τους όρους επιβολής και είσπραξης φόρων, η αντικατάσταση των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ) με τον ΕΝΦΙΑ θα οδηγήσει σε σημαντική μείωση των πόρων που κατευθύνονται στους δήμους.
Αποτελεί συνταγή για τη διαιώνιση της ανισότητας μεταξύ των περιοχών της χώρας, ανάλογα με την οικονομική αξία της γης τους, όπου οι φτωχότεροι δήμοι θα μείνουν με δύο επιλογές: είτε να συρρικνώσουν τις υπηρεσίες που παρέχουν στους πολίτες, είτε να τις εκχωρήσουν σε ιδιωτικά συμφέροντα, με το ανάλογο, φυσικά, τίμημα για τους δημότες.
Κόντρα στην πολιτική που θέλει την οικονομική αφαίμαξη των δήμων με την περικοπή της χρηματοδότησής τους από το κράτος, κόντρα στη διαιώνιση της υποστελέχωσής τους με την επαναφορά του κανόνα «1 προς 5» για τις προσλήψεις στο Δημόσιο, που φανατικά υποστηρίζει το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης και την ιδιωτικοποίηση μέσα από την εκχώρηση κρίσιμων λειτουργιών των ΟΤΑ σε ιδιώτες, δίνουμε τη μάχη για αυτόνομη, διεκδικητική και πλουραλιστική αυτοδιοίκηση.
Δεν αποδεχόμαστε λογικές και προτάσεις σχεδόν ταυτόσημες με αυτές που εισηγούνταν το ΔΝΤ από την αρχή της κρίσης και οι οποίες στόχευαν στη δραστική συρρίκνωση των δημόσιων δαπανών σε επίπεδα αναπτυσσόμενου κόσμου.
Η μεταρρύθμιση του Κλεισθένη αποτελεί μια δημοκρατική πολιτική μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Είναι συνέχεια μιας σειράς νομοθετικών πρωτοβουλιών και άλλων παρεμβάσεων που έχει λάβει η Κυβέρνηση για την ενίσχυση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όπως είναι η θεσμική θωράκιση και ο εκσυγχρονισμός των Δημοτικών Επιχειρήσεων, η αυξημένη οικονομική ενίσχυση των ΟΤΑ και αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης στην Τοπική Αυτοδιοίκηση κατά 5 %, όπως και τα ειδικά χρηματοδοτικά προγράμματα ΦιλόΔημος Ι και ΙΙ, που επειδή ακριβώς είναι διαφανή, ευέλικτα, στοχευμένα και ανταποκρίνονται σε κοινωνικές ανάγκες υπερβαίνουν στη πράξη τις νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες.
Η μεταρρύθμιση του Κλεισθένη είναι ένα ολοκληρωμένο νομοθέτημα για την Τοπική Αυτοδιοίκηση Α΄ και Β΄ βαθμού. Μεταξύ των πολλών άλλων αλλαγών, θεσμοθετείται η νέα κατηγοριοποίηση των δήμων και το εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής.
Με την κατηγοριοποίηση των Δήμων με κριτήρια τον πληθυσμό, τον βαθμό αστικοποίησης, τις γεωοικονομικές και γεωμορφολογικές ιδιαιτερότητες, επιτυγχάνεται δικαιότερη νομοθετική, διοικητική και δημοσιονομική αντιμετώπιση των δήμων συνολικά. Πρόκειται για ένα σοβαρό βήμα τόσο για την άρση των αδικιών, όσο και για την παράλληλη και ισομερή ανάπτυξη των όμοιων δήμων.
Το νέο θεσμικό πλαίσιο προβλέπει και νέες διαδικασίες ελέγχου, ενισχύει τη λογοδοσία και δίνει τη δυνατότητα συγκεκριμένων αναφορών στα προγράμματα για μέτρα αναβάθμισης της ουσιαστικής αυτονομίας των δημοτικών κοινοτήτων και της αξιοποίησης της δυνατότητας διενέργειας τοπικών δημοψηφισμάτων.
Με την καθιέρωση της απλής αναλογικής ικανοποιείται ένα διαχρονικό αίτημα του προοδευτικού και δημοκρατικού κόσμου απέναντι στην ιδιοκτησιακή λογική για το Κράτος και την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Η αλλαγή αυτή φανερώνει την πρόθεσή μας για αναβάθμιση της ποιότητας της δημοκρατίας και την άρση των στρεβλώσεων στην εκπροσώπηση που δημιουργούσε το προηγούμενο σύστημα.
Με την απλή αναλογική εξασφαλίζονται και κατοχυρώνονται η αρχή της αντιπροσωπευτικότητας, όπως και αυτή της ισότητας της ψήφου.
Η εφαρμογή της απλής αναλογικής στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές θα βάλει ένα τέλος στον παραλογισμό του ισχύοντος καλπονοθευτικού συστήματος, όπου η παράταξη του εκλεγμένου δημάρχου ή περιφερειάρχη λάμβανε το 60% των εδρών, ανεξάρτητα από το ποσοστό που είχε στον πρώτο γύρο των εκλογών.
Αυτή η τεχνητή πλειοψηφία που παραβιάζει τις δημοκρατικές αρχές και υποτιμάει τη βούληση των πολιτών νοθεύοντάς την, δεν διαθέτει τη θεμελιώδη νομιμοποίηση που απαιτεί η δημοκρατική λειτουργία των θεσμών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Έλεγαν από διάφορες πλευρές ότι με την εφαρμογή της απλής αναλογικής στις εκλογές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης θα υπάρξει μεγάλη διασπορά δυνάμεων και ότι αποκλείονται οι προεκλογικές συνεργασίες.
Η πολιτική πρακτική φαίνεται όμως ότι διαψεύδει αυτούς τους ενδοιασμούς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα εδώ στην Άρτα αποτελεί η Δημοτική Αναγέννηση, που είναι τελικά αποτέλεσμα ευρύτερων πολιτικών και προγραμματικών συγκλίσεων. Το ίδιο συνέβη και στον Δήμο Κεντρικών Τζουμέρκων. Αλλά και σε περιφερειακό επίπεδο η παράταξη του Γιώργου Ζάψα αποτελεί προϊόν ευρύτερων συμμαχιών και διεργασιών.
Σε αυτήν ακριβώς την κατεύθυνση οφείλουμε να κινηθούμε και σε κεντρικό πολιτικό επίπεδο. Η προοδευτική πλειοψηφία που εμείς επιζητούμε θα έχει ξεκάθαρα πολιτικά χαρακτηριστικά και θα στηρίζεται σε προγραμματικές συγκλίσεις και συμμαχίες για την επίτευξη των κοινών μας στοχεύσεων. Γι’ αυτό απευθυνόμαστε, χωρίς αποκλεισμούς και καμία διάθεση επιβολής, σε δυνάμεις με τις οποίες συγγενεύουμε ιδεολογικά που βρίσκονται στον χώρο της κεντροαριστεράς και της σοσιαλδημοκρατίας αλλά και στον χώρο της ευρύτερης αριστεράς.
Η δημιουργία λοιπόν μιας συμμαχίας στηριζόμενης στην προαναφερθείσα διπλή κατεύθυνση, θα μπορέσει να αποκτήσει χαρακτηριστικά πλατιάς πλειοψηφίας με σαφές δημοκρατικό προοδευτικό στίγμα απέναντι στη συντήρηση, τον νεοφιλελευθερισμό και τον εθνικισμό. Ένας τέτοιος συσχετισμός δυνάμεων είναι βέβαιο ότι θα έχει νικηφόρα αποτελέσματα και στις αυτοδιοικητικές εκλογές.
Στην Ελλάδα διαπιστώνουμε όλο και περισσότερο την αγωνία των δημοκρατικών πολιτών για μια τέτοιου είδους συμμαχία και την πίστη τους ότι ένα τέτοιο εγχείρημα θα μπορέσει πραγματικά να μας οδηγήσει σε μια αναπτυξιακή πορεία που θα βάλει σε πρώτο πλάνο την ευημερία των χαμηλών και μεσαίων στρωμάτων της κοινωνίας, αλλά και την ενδυνάμωση των δημοκρατικών θεσμών, του κράτους δικαίου και της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Στις επόμενες εκλογές οι πολίτες θα έχουν να επιλέξουν από τη μία την επιστροφή στο παρελθόν και στις καταστροφικές πολιτικές που οδήγησαν στη χρεοκοπία και από την άλλη τη συνέχιση της προσπάθειας που καταβάλει η κυβέρνηση με τους συμμάχους της για την παραγωγική ανασυγκρότηση, την εμπέδωση της κοινωνικής δικαιοσύνης, την διεύρυνση της δημοκρατίας και τη θεσμική κατοχύρωση των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων. Είναι μία κρίσιμη μάχη που θα καθορίσει το μέλλον της χώρας για τις επόμενες δεκαετίες.
Σε αυτή τη μάχη εντάσσεται και η προσπάθεια για μεγάλες ανατροπές στα αυτοδιοικητικά πράγματα του τόπου. Για τη σύγκρουση με καθεστωτικές και πελατειακές αντιλήψεις του παρελθόντος. Με την προκλητική ευνοϊκή μεταχείριση κολλητών και φίλων. Με πρακτικές και πολιτικές που δεν βάζουν στο επίκεντρο τους πολίτες και τις ανάγκες του αλλά τα κάθε λογής συμφέροντα. Με το παραδοσιακό πολιτικό σύστημα των πελατειακών σχέσεων και των ποικιλόμορφων δικτύων εξάρτησης και χειραγώγησης από το κεντρικό κράτος. Με τα ειδικά συμφέροντα της πολιτικής αυτοδιοικητικής γραφειοκρατίας.
Για μια παρεμβατική πολιτική που υπερβαίνει τα όρια της τυπικής διαχείρισης και επαναπροσδιορίζει τον κοινωνικό και αναπτυξιακό ρόλο της Αυτοδιοίκησης, ως αυτόνομου και αποκεντρωμένου θεσμού πολιτικής δημοκρατίας.
Η αναμέτρηση των αυτοδιοικητικών εκλογών έχει στρατηγικό χαρακτήρα, δεδομένου ότι αφορά ένα ειδικό πεδίο της κρατικής οργάνωσης και λειτουργίας. Η διεξαγωγή των εκλογών με την απλή αναλογική, η οποία είναι εμβληματικό στοιχείο των θεσμικών αλλαγών που συντελέστηκαν με την πρώτη φάση του «Κλεισθένη», διαμορφώνει θετικούς όρους ουσιαστικής αλλαγής των πολιτικών συσχετισμών για ενίσχυση της τοπικής δημοκρατίας, της συμμετοχής των πολιτών, της αλληλεγγύης και της δίκαιης ανάπτυξης.
Αυτή τη μάχη καλείται να δώσει και η Δημοτική Αναγέννηση. Και έχει και τα προγραμματικά εργαλεία και την κατακτημένη εμπειρία αλλά και το πολιτικό προσωπικό να τη δώσει με επιτυχία. Μια αυτοδιοικητική παράταξη που κουβαλάει μαζί της τις καλύτερες αυτοδιοικητικές παραδόσεις του χώρου μας, έρχεται από πολύ μακριά και μπορεί να πάει μπροστά τον Δήμο Αρταίων.
Για τον λόγο αυτό θα ήθελα και από αυτό το βήμα να καλέσω όλους τους δημοκρατικούς πολίτες της Άρτας, να στηρίξουμε όλοι μαζί την Τζένη Ταπραντζή και τη Δημοτική Αναγέννηση για να αποκτήσει ο Δήμος μας μια σύγχρονη προοδευτική προοπτική.
