Τι είναι ο Προδιαβήτης;
Ο προδιαβήτης όπως είναι εύκολο κανείς να καταλάβει λόγω του ονόματος του είναι μια κατάσταση πριν την εμφάνιση του σακχαρώδη διαβήτη στον οργανισμό. Μιας και συνήθως ο προδιαβήτης είναι ασυμπτωματικός, είναι πολύ πιθανό αν κάποιος δεν κάνει τακτικές αιματολογικές εξετάσεις να μην καταλάβει ότι έχει προδιαβήτη αλλά να φτάσει στο επίπεδο της εμφάνισης σακχαρώδους διαβήτη (ΣΔ) και εκεί να καταλάβει ότι νοσεί. Είναι σχεδόν δεδομένο ότι κάθε διαβητικός έχει περάσει αρχικά από το στάδιο του προδιαβήτη.
Ο προδιαβήτης είναι μια ενδιάμεση κατάσταση υπεργλυκαιμίας με διάφορες βιοχημικές παραμέτρους εκτός φυσιολογικών τιμών, οι οποίες όμως δεν ξεπερνούν τα όρια που υπάρχουν και αποτελούν τα διαγνωστικά κριτήρια για τον σακχαρώδη διαβήτη.
Προδιαβήτης και Σακχαρώδης Διαβήτης
Παρόλο που τα όρια του προδιαβήτη δεν είναι σταθερά και ομοιόμορφα παγκοσμίως, αποτελεί μια κατάσταση υψηλού κινδύνου για εμφάνιση διαβήτη και ένα ποσοστό 5-10% των προδιαβητικών μετατρέπονται σε διαβητικούς μέσα σε ένα έτος. Υπολογίζεται ότι περίπου το 50% των προδιαβητικών στην επόμενη πενταετία περνάει στο στάδιο του σακχαρώδους διαβήτη. Ανάλογα με το πόσους δείκτες έχει ένα άτομο άνω των φυσιολογικών τιμών αλλάζει και η πιθανότητα αλλά και η ταχύτητα με την οποία θα περάσει κάποιος στον ΣΔ. Όπως είναι εύκολα κατανοητό, όσο περισσότεροι αυξημένοι δείκτες τόσο πιο γρήγορα γίνεται η μετάβαση.
Διάγνωση Προδιαβήτη
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η διάγνωση ότι κάποιος βρίσκεται στο προδιαβητικό στάδιο γίνεται όταν έχει γλυκόζη νηστείας μεταξύ 110-125mg/dl καθώς και διαταραγμένη ανοχή γλυκόζης, δηλαδή στις 2 ώρες μετά την λήψη 75γρ γλυκόζης εμφανίζει στο αίμα του επίπεδα γλυκόζης 140-200mg/dl. Αντίστοιχα ο American Diabetes Association έχει πιο αυστηρά κριτήρια στην γλυκόζη νηστείας, συγκεκριμένα 100-125mg/dl, έχει τα ίδια όρια για την διαταραγμένη ανοχή γλυκόζης μετά την χορήγηση της γλυκόζης, ενώ στα κριτήρια του προσθέτει και την γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη HbA1c με όρια για τον προδιαβήτη 5,7% -6,4%.
Όπως αντιλαμβανόμαστε το τοπίο γύρω από τον προδιαβήτη δεν είναι αυστηρά καθορισμένο με αποτέλεσμα πολλές φορές να υπάρχει δυσκολία στην διάγνωση όμως ξέρουμε σίγουρα ότι όταν οι τιμές των δεικτών είναι πάνω από τα όρια, είτε ένας δείκτης είτε όλοι, σίγουρα το άτομο, είτε σε μεγαλύτερο είτε σε μικρότερο ποσοστό, έχει παθολογικό μεταβολισμό των σακχάρων.
Υπενθυμίζουμε ότι για την διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη κριτήριο αποτελεί η τιμή γλυκόζης νηστείας ίση ή μεγαλύτερη του 126 ml/dl, γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη ίση ή άνω του 6,5% και γλυκόζη άνω των 200mg/dl στην διαδικασία ανοχής γλυκόζης (μετά την κατανάλωση 75γρ διαλύματος γλυκόζης). Ακόμα και ένα κριτήριο από αυτά να ικανοποιείται, γίνεται η διάγνωση για σακχαρώδη διαβήτη. Οι μετρήσεις θα πρέπει πάντα να επαναλαμβάνονται σε διαφορετικές μέρες για να εξασφαλίσουμε την εγκυρότητα τους.
Ευπαθείς ομάδες για Προδιαβήτη
Οι άνθρωποι που θα πρέπει να ελέγχονται για προδιαβήτη και προφανώς για σακχαρώδη διαβήτη είναι τα άτομα που έχουν στο στενό τους οικογενειακό περιβάλλον άτομο με ΣΔ, οι γυναίκες που εμφάνισαν διαβήτη κύησης σε κάποια εγκυμοσύνη τους, καθώς έχουν 10πλάσιο κίνδυνο εμφάνισης ΣΔ, και άτομα υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Ιδιαίτερα τα άτομα που έχουν την τάση συσσώρευσης λίπους στην περιοχή της κοιλιάς έχουν αυξημένο επίπεδα σπλαχνικού λίπους κάτι που συνδέεται άμεσα με τον προδιαβήτη και την εμφάνιση ΣΔ.
Ποσοστά Προδιαβήτη
Το ποσοστό προδιαβήτη παγκοσμίως το 2021 υπολογίζονταν στο 9,1% του πληθυσμού, με τις προβλέψεις για το 2045 να φτάνουν το 10%. Το 2021 τα υψηλότερα ποσοστά σημειώθηκαν στην χώρες υψηλού βιοτικού επιπέδου, ενώ οι προβλέψεις δείχνουν ότι το 2045 οι μεγαλύτερες αυξήσεις στα ποσοστά προδιαβήτη θα σημειωθούν στις χώρες χαμηλού οικονομικού status. Αυτό φανερώνει το πόσο αρνητικές συνέπειες έχει η επικράτηση του δυτικού τρόπου ζωής και διατροφής και στις υπόλοιπες χώρες του κόσμου.
Σημαντικό να σημειωθεί ότι το ποσοστό εμφάνισης προδιαβήτη αυξάνεται αναλογικά με την άνοδο της ηλικίας γι αυτό και τα μεγαλύτερα ποσοστά εμφανίζονται από την ηλικία των 60 και άνω χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν συναντάται σε όλες τις ηλικιακές ομάδες.
Ποιες είναι οι πιθανές Συννοσηρότητες;
Ο προδιαβητης πέρα από τον αυξημένο κίνδυνο για ΣΔ, έχει συσχετιστεί, όχι με απόλυτα ξεκάθαρο τρόπο, με την μείωση την νεφρικής λειτουργίας καθώς και την εμφάνιση πρώιμης νευροπάθειας.
Στα άτομα που βρίσκονται σε αυτή την υπεργλυκαιμική κατάσταση, φαίνεται να επηρεάζεται η καρδιακή λειτουργία με μειωμένη καρδιακή συχνότητα λόγω μειωμένης παρασυμπαθητικής ρύθμισης. Επίσης παρατηρούνται στυτικές δυσλειτουργίες στους άνδρες αλλά και μία γενικευμένη μειωμένη απόκριση σε νευρολογικά τεστ.
Τέλος μπορεί να εμφανιστεί πρώιμη αμφιβληστροειδοπάθεια καθώς και μικροαγγειακές διαταραχές. Όλα αυτά δεικνύουν ότι τελικά οι αρνητικές συνέπειες ξεκινούν αρκετά νωρίτερα από την στιγμή που εμφανίζεται και εγκαθίσταται ο σακχαρώδης διαβήτης.
Πώς αντιμετωπίζουμε τον Προδιαβήτη;
Περνώντας στο κομμάτι της αντιμετώπισης του προδιαβητη, ο πρώτος και βασικός τρόπος αντιμετώπισης αυτού του προβλήματος με στόχο βελτίωση δεικτών και αποφυγή εμφάνισης ΣΔ είναι η αλλαγή του τρόπου ζωής. Σε 2 από τις μεγαλύτερες μελέτες που έχουν γίνει, στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και στην Φιλανδία, με παρεμβάσεις στο lifestyle φάνηκαν αποτελέσματα έως και μείωση κατά 58% του κινδύνου εμφάνισης ΣΔ. Ο καθοριστικός παράγοντας ήταν η απώλεια βάρους η οποία έπρεπε να είναι τουλάχιστον 5% του αρχικού σωματικού βάρους. Για κάθε κιλό απώλειας βάρους φάνηκε όφελος μέχρι 16% μείωσης του κινδύνου για ΣΔ.
Αλλαγή του Τρόπου ζωής
Σημαντικές παρεμβάσεις είναι σαφώς και η σημαντική αύξηση της φυσικής δραστηριότητας, με τουλάχιστον 4 ώρες ανά εβδομάδα, η μείωση των συνολικών αλλά και των κορεσμένων λιπαρών, αλλά και η αύξηση της κατανάλωσης φυτικών ινών σε περίπου 30γρ ημερησίως.
Απώλεια λίπους και Σωστή Διατροφή
Συνεπώς ο πρώτος στόχος θα πρέπει να είναι η απώλεια σωματικού λίπους, ο εμπλουτισμός της διατροφής με φρούτα, λαχανικά και ολικής άλεσης προϊόντα καθώς και ο περιορισμός των πολύ λιπαρών τροφίμων κυρίως ζωικής προέλευσης. Δεν χρειάζεται να αποφύγει κάποιος τα φρούτα ή τα τρόφιμα που περιλαμβάνουν υδατάνθρακες αφού αυτά αν είναι ενσωματωμένα σε ένα διαιτολόγιο με την απαιτούμενη ενέργεια και τους κατάλληλους συνδυασμούς, δεν αποτελούν πρόβλημα. Σίγουρα η αποφυγή ή ο περιορισμός κατανάλωσης απλών σακχάρων, όπως είναι η ζάχαρη, το μέλι, τα γλυκά και οι χυμοί φρούτων είναι κάτι που θα ωφελήσει.
Αντιδιαβητική αγωγή
Όταν τώρα το άτομο που βρίσκεται στο προδιαβητικό στάδιο αδυνατεί να βελτιώσει την διατροφή του, να χάσει βάρος και ειδικά σπλαχνικό λίπος τότε κάποιες φορές κρίνεται απαραίτητη η χορήγηση αντιδιαβητικής αγωγής με σκοπό να αντιμετωπιστεί η υπεργλυκαιμία. Σε περιπτώσεις παχυσαρκίας όπου οι προσπάθειες αλλαγής τρόπου ζωής δεν επιτυγχάνουν, τότε υπάρχει και η λύση της βαριατρικής χειρουργικής που θα πρέπει πάντα να αποτελεί την τελευταία λύση.
Αναμφισβήτητα η πρώτη επιλογή με επιβεβαιωμένα αποτελέσματα είναι η αλλαγή του τρόπου ζωής, ενώ αυτό θα πρέπει να γίνεται το συντομότερο δυνατό για να έχει ο ασθενής τα βέλτιστα αποτελέσματα αλλά και να μειώσει τις επιπλοκές του προδιαβήτη.
Κλείνοντας
Ευτυχώς, ο προδιαβήτης τις περισσότερες φορές είναι κάτι που μπορεί να αντιμετωπιστεί και να καθυστερήσουμε έτσι την εμφάνιση ΣΔ. Οι αλλαγές που απαιτούνται είναι σημαντικές, καθοριστικές για την υγεία του ασθενούς και με την βοήθεια ενός διαιτολόγου μπορούν να γίνουν χωρίς μεγάλη δυσκολία.
