Ήταν Τρίτη 28 Φεβρουαρίου 2023, ώρα 23:21. Ήταν η στιγμή που ο χρόνος πάγωσε και η Ελλάδα σιώπησε: 57 νεκροί ήταν ο τραγικός απολογισμός της σύγκρουσης των δύο τρένων στην αιματοβαμμένη κοιλάδα των Τεμπών.
Ένας χρόνος πέρασε από το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη, το οποίο συνέβη κοντά στον οικισμό του Ευαγγελισμού Λάρισας, όταν επιβατική αμαξοστοιχία της εταιρείας Hellenic Train συγκρούστηκε μετωπικά με εμπορική αμαξοστοιχία της ίδιας εταιρείας.
Το απόγευμα της Τρίτης 28 Φεβρουαρίου 2023 το Intercity 62 αναχώρησε στις 19:22 από τον Σταθμό Λαρίσης με τελικό προορισμό τη Θεσσαλονίκη. Στη διαδρομή αυτή υπάρχουν δύο ρεύματα κυκλοφορίας, ένα ανόδου προς Θεσσαλονίκη και ένα καθόδου προς Αθήνα. Στον σταθμό των Παλαιοφαρσάλων το τρένο καθυστερεί αρκετά λόγω βλάβης στην ηλεκτροκίνηση των γραμμών. Λίγο πριν τις 23:00ξεκινά και πηγαίνει από το αντίθετο ρεύμα για αποφυγή ηλεκτροπληξίας και επανέρχεται μετά στη γραμμή ανόδου. Στη Λάρισα αποβιβάζονται 80 επιβάτες και δύο λεπτά αργότερα αναχωρεί με 352 επιβάτες.
Τότε γίνεται το μοιραίο λάθος… Ο σταθμάρχης δεν επαναφέρει με το κλειδί τη γραμμή σε τροχιά ανόδου και έτσι η αμαξοστοιχία επί 12 λεπτά κινείται στο ρεύμα καθόδου και στην ίδια γραμμή που κινείται η εμπορική αμαξοστοιχία.
Μέσα στο τρένο με τα εμπορεύματα υπάρχουν δύο άτομα προσωπικό και η διαδρομή που εκτελούσαν ήταν Θεσσαλονίκη – Λάρισα. Στις 23:21 το Intercity 62 και η εμπορική αμαξοστοιχία συγκρούονται. Τα τέσσερα πρώτα βαγόνια εκτροχιάζονται και τα δύο πρώτα τυλίγονται στις φλόγες. Ακολουθούν εκρήξεις και κραυγές…
Η πρώτη κλήση έγινε στο 112 όπου ανέφεραν ότι εξετράπη η αμαξοστοιχία. Μετά τα πρώτα λεπτά οι κλήσεις στο 112 και το ΕΚΑΒ ήταν συνεχείς και όλες έκαναν λόγο για εκτροχιασμό.
Τα δύο νοσοκομεία, το Γενικό Λάρισας και το Πανεπιστημιακό τίθενται σε επιφυλακή. Τα πρώτα ασθενοφόρα που φτάνουν είναι με τραυματίες με βαριές κακώσεις και άλλα με πιο ελαφριές.
Στις 03:00 τα ξημερώματα της 1η Μαρτίου φτάνει στο Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας ο πρώτος νεκρός. Και από εκείνη τη στιγμή τα ασθενοφόρα παραλάμβαναν νεκρούς…
Με το πρώτο φως της ημέρας τα σωστικά συνεργεία βλέπουν αυτό που όλοι φοβούνταν, τη νέα εθνική τραγωδία.
Οι διασώστες κάνουν λόγο για θερμοκρασίες πάνω από 1200 βαθμούς μέσα στα βαγόνια που φλέγονταν το προηγούμενο βράδυ. Οι νεκροί αυξάνονται συνεχώς.
Η Hellenic Train, ιδιοκτήτρια εταιρεία της επιβατικής αμαξοστοιχίας, σύμφωνα με την αναφορά που έδωσε στις αρμόδιες αρχές, υπολόγισε καταρχήν τον αριθμό των επιβατών σε περίπου 350. Σε ανακοίνωση της αναφέρει επιπλέον ότι δεν υπάρχει ακριβής εικόνα πέραν των διαδικτυακών εισιτηρίων που εκδόθηκαν, όσον αφορά το συνολικό αριθμό των επιβαινόντων και τα ονομαστικά τους στοιχεία.
Το μεσημέρι της Τετάρτης παραιτείται ο τότε υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, Κώστα Αχ. Καραμανλής και συλλαμβάνεται ο σταθμάρχης Λάρισας.
«Είναι θλιβερή μέρα. Όλοι όσοι έχουμε βρεθεί εδώ, εκφράζουμε την οδύνη και τη θλίψη, οι σκηνές είναι συγκλονιστικές. Οι σκέψεις όλων είναι με τα θύματα και τις οικογένειές τους. Είναι μια πολύ δύσκολη επιχείρηση έρευνας και διάσωσης. Δεν γνωρίζουμε τον ακριβή αριθμό των θυμάτων. Θα διερευνήσουμε με απόλυτη σοβαρότητα και διαφάνεια τα αίτια αυτού του τραγικού συμβάντος. Ό,τι πούμε τώρα θα είναι πρώιμο και στην ουσία με αυτό τον τρόπο βεβηλώνουμε τους ανθρώπους που χάνουμε. Να δείξουμε όλοι μας ψυχραιμία και να μείνουμε σε αυτό. Θα κάνουμε τα πάντα για να μην αφήσουμε τίποτα κάτω από το χαλί», ήταν τα λόγια του πρώην υπουργού, Κώστα Αχ. Καραμανλή. Αφού επέστρεψε υπέβαλε την παραίτησή του λέγοντας: «Δηλώνω την παραίτησή μου από τη θέση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών. Είναι αυτό που νιώθω καθήκον μου να πράξω ως ελάχιστη ένδειξη σεβασμού στη μνήμη των ανθρώπων που έφυγαν τόσο άδικα και αναλαμβάνοντας την ευθύνη για τα διαχρονικά λάθη του ελληνικού κράτους και του πολιτικού συστήματος».
Οι έρευνες στο σημείο ολοκληρώνονται μέσα σε λίγες ημέρες, ο χώρος ασφαλτοστρώνεται και οι αμαξοστοιχίες μεταφέρονται στην τοποθεσία Κουλούρι.
Οι κηδείες των ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους γίνονται μέσα στο Σαββατοκύριακο και τη Δευτέρα. Και από εκείνη την ημέρα αρχίζει η δικαστική διερεύνηση η οποία συνεχίζεται δίχως κανένα αποτέλεσμα μέχρι και σήμερα.
Από το βράδυ της τραγωδίας και για περίπου έναν μήνα οι συγκεντρώσεις ήταν αρκετές σε πολλές πόλεις της χώρας, με μικρούς και μεγάλους να γίνονται μια φωνή για τις 57 ψυχές που χάθηκαν τόσο άδικα.
Πριν από το δυστύχημα, είχαν γίνει έγγραφες προειδοποιήσεις, κινητοποιήσεις και νομικές ενέργειες των εργαζομένων στο σιδηροδρομικό δίκτυο, όσον αφορά στην υποστελέχωση, την ανεπαρκή συντήρηση και την έλλειψη ηλεκτρονικών συστημάτων ασφαλείας στους σιδηρόδρομους. Ο αρμόδιος υπουργός Κ. Καραμανλής, από το βήμα της βουλής, λίγες μέρες πριν το δυστύχημα, είχε δηλώσει πως “είναι ντροπή να μιλάτε για την ασφάλεια των σιδηροδρόμων”.
Σύμφωνα με τον επιθεωρητή του ΟΣΕ, τα αίτια του δυστυχήματος συνοψίζονται στην άκαιρη διέλευση της επιβατικής αμαξοστοιχίας λόγω καθυστέρησης, την απουσία επικοινωνίας μεταξύ του μηχανοδηγού της εμπορικής αμαξοστοιχίας και του σταθμάρχη, την εγκατάλειψη των πόστωνεν ώρα υπηρεσίας από δύο σταθμάρχες, και την ολιγωρία ως προς την ολοκλήρωση της εγκατάστασης του συστήματος τηλεδιοίκησης και των έργων σηματοδότησης.
Ο εκπρόσωπος των εργαζομένων στο διοικητικό συμβούλιο της Hellenic Train κατήγγειλε ότι, στη συγκεκριμένη διαδρομή, δεν λειτουργούσαν τα συστήματα σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης, τα οποία θα μπορούσαν να είχαν δράσει ως δικλείδες ασφαλείας για την αποφυγή της σύγκρουσης. Στις 7 Φεβρουαρίου, συνδικαλιστική οργάνωση των εργαζομένων είχε εκδώσει σχετική ανακοίνωση όπου αναφερόταν το ενδεχόμενο δυστυχήματος ως απόρροια των παραλείψεων στο σιδηροδρομικό δίκτυο, ενώ το Νοέμβριο 2022 είχαν στείλει εξώδικο προς το υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών, τον ΟΣΕ, τη Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων και την Hellenic Train.
Στις 9 Μαρτίου, από τον εισαγγελέα Λάρισας ασκήθηκαν ποινικές διώξεις σε βάρος τριών επιπλέον προσώπων (επιθεωρητής του ΟΣΕ και δύο σταθμάρχες), ως αποτέλεσμα της ανακριτικής διαδικασίας στη Λάρισα.
Τον Απρίλιο δόθηκε στη δημοσιότητα το πόρισμα της τριμελούς Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για τη διερεύνηση του δυστυχήματος, η οποία συγκροτήθηκε με απόφαση Γ.Γ. Μεταφορών του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών.
Τον Ιούνιο του 2023 η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία πληροφόρησε τις ελληνικές αρχές για υπόνοιες που προέκυψαν κατά τη διερεύνηση της υπόθεσης για τη διάπραξη αδικημάτων από δύο πρώην υπουργούς, κατάχρηση δημοσίου χρήματος από τον Κώστα Καραμανλή αναφορικά με εργασίες για την επισκευή και αναβάθμιση του σιδηροδρομικού δικτύου και παράβαση καθήκοντος από το Χρήστο Σπίρτζη, και κάλεσε την κυβέρνηση να ενεργήσει, καθώς στην ελληνική έννομη τάξη αδικήματα υπουργών διώκονται μόνο με απόφαση του Κοινοβουλίου. Ωστόσο, στην κοινοβουλευτική συζήτηση που ακολούθησε το Νοέμβριο του 2023 η κυβέρνηση διά της συμπολίτευσης προέκρινε τη σύσταση εξεταστικής και όχι προανακριτικής επιτροπής.
Πραγματογνώμονες που διερεύνησαν το συμβάν για λογαριασμό των οικογενειών των θυμάτων συνέταξαν το δικό τους πόρισμα. Σε συμπληρωματικό πόρισμα που παραδόθηκε στον εισαγγελέα Λάρισας στις 9 Φεβρουαρίου 2024, αναφέρεται ότι σε δείγματα που εξετάστηκαν από το Γενικό Χημείο του Κράτους βρέθηκαν μεταξύ άλλων και οι ουσίες ξυλόλιο, τολουόλιο και βενζόλιο, οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν στιγμιαία ανάφλεξη μετά από σπινθήρα. Οι ουσίες αυτές χρησιμοποιούνται παρανόμως για την νοθεία της βενζίνης.
Οι γονείς και συγγενείς των θυμάτων είναι ενωμένοι και μαζί προσπαθούν να φέρουν στο φως την αλήθεια κάνοντας λόγο για συγκάλυψη και ευθύνες μέσα από λάθη χρόνων.
Έναν χρόνο μετά οι πληγές είναι ανοιχτές και δεν θα κλείσουν. Έναν χρόνο μετά η αλήθεια δεν έχει έρθει στο φως. Έναν χρόνο μετά οι 57 ψυχές ζητούν δικαίωση…
